موضوع ۴۶۲: بکة.

در جهان عبادت‌گاه‌های زیادی وجود دارد از بیت‌المقدس‌ گرفته تا کنیسه‌ها؛ عبادت‌گاه‌های یهود، کلیساها؛ عبادت‌گاه‌های مسیحیان، مساجد؛ محل عبادت مسلمانان، ولی از میان همه این عبادت‌گاه‌ها کعبه مقام اول را دارد هم از نظر عبادت، هم از نظر قدمت و هم از نظر شیفتگی و علاقه‌‌مند بودن‌ مردم ‌که بروند و زیارتش بکنند، هم از نظر اجر‌ و ثواب که به فرموده پیغمبر صلی الله علیه و سلم ثواب تبدیل می‌شود به صد هزار برابر و کعبه هم در مکه وجود دارد در قرآن ‌کریم هم‌ مکه آمده و هم بکّه.

 مکه اسم‌ مشهوری است که سوره مبارکه فتح آیه ۲۴می‌فرماید: «وَهُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ» این‌جا مکه آمده، ولی در این آیه بَکَّه فرموده و بَکَّه از ریشه بکّه است در زبان عربی به معنای ازدحام و غلبه می‌آید به نقل از معجم المقاییس‌اللغه؛ زیرا ‌مردم آن‌جا می‌روند و ازدحام برای عبادت می‌آورند، ولی در لغت عبری اورشلیم به معنای سرزمین خشک و برهوت است.

در کتاب عهد عتیق باب ۸۴ آیه ۶ و ۷ آمده: خوشا به حال آنانی که در خانه تو ساکن‌اند که تو را دائما تسبیح می‌خوانند، خوشا به حال مردمانی که قوت ایشان در تو است و طریق‌های تو در دل‌های ایشان چون از وادی بکا عبور می‌کنند. بکا‌ در کتاب عهد عتیق آمده، یهودیان آن را چشمه‌ می‌سازند و باران آن را به برکات می‌پوشاند.

که در این آیه آمده: «مُبَارَکًا وَهُدًی لّلْعَلَمِین» در کتاب عهد عتیق یهودیان نوشته: باران آن را به برکات می‌پوشاند. این‌جا دارد شبیه هم می‌شود. در ترجمه فارسی تفسیری موسسه عیلام در بریتانیا همین آیات آمده، آیات ۱ تا ۷ از کتاب عهد عتیق مزامیر باب ۸۴ این‌گونه ترجمه شده: ای خداوند قادر متعال چه دلپذیر است خانه تو! (در مورد خانه‌ی خدا صحبت می‌کند که همین کعبه باشد)

دلم هوای صحن‌های تو را کرده است، تمام وجودم مشتاق ملاقات توست، ای خدای زنده، ای خداوند قادر متعالی که پادشاه من هستی در کنار قربان‌گاه‌های خانه تو (کلمه‌ی قربان‌گاه آن‌جایی که پیامبر اسماعیل می‌‌رود به قربان‌گاه تا قربانی شود) در کنار قربان‌گاه‌های خانه تو حتی گنجشک‌ها نیز برای خود خانه یافته‌اند و پرستو‌ها آشیانه ساخته‌اند تا بچه‌های خود را در آن بگذارند (یعنی آن‌جا آن‌قدر امنیت زیاد است که حتی پرندگان هم آن‌جا راحت‌ می‌توانند زندگی بکنند) خوشا به حال آنانی که در خانه تو ساکن هستند و پیوسته تو را حمد می‌گویند.

خوشا به حال کسانی که از تو قوّت می‌‌یابند و از صمیم قلب تو را پیروی می‌کنند وقتی آنان از بیابان خشک عبور کنند (بیابان خشک این‌جا ترجمه عکّا آمده بیابان خشک) در آن‌جا چشمه‌ها به وجود خواهند آورد و باران رحمت و برکات بر آن زمین خواهد بارید (که بیابان خشک قبل از چشمه زمزم بوده و بعد از آن دیگر چشمه‌ها به وجود خواهند آورد و باران رحمت و برکات بر آن زمین خواهد بارید) که این‌جا می‌گوید: «مَبَارَکًا وَ هُدًی لّلْعَلَمِین» و در کل کلمات خانه‌ی خدا، بکا یا بکه قربان‌گاه، ستایش همان نماز باشد قشنگ در کتاب مقدس یهودیان در ترجمه قدیمی‌اش آمده.

و سوره مبارکه ابراهیم آیه ۳۷ بیان می‌فرماید: «رَّبَّنَا إنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْع»  خدیا من خانواده‌ام را سکونت دادم در سرزمینی که «غیر ذی زرع» آن‌جا زراعت و کشتنی وجود ندارد؛ خشک است همان بکا یا بکّه؛ زیرا این‌جا دارد با یهودیان صحبت می‌کند در آیه ۹۶ یعنی این‌جا‌‌ بنی‌اسرائیل مخاطب اول هستند از کلمه‌ای استفاده می‌‌کند که با آن‌ها آشنا‌تر و در کتاب‌ مقدس‌ خودشان ذکر شده این‌جا دیگر کلمه‌ مکه نیامده بکّه آمده و این حکمت قرآن است.

خب ادامه آیه ۳۷: «رَّبَّنَا إِنِّی أسْکَنتُ مِن ذَرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِندَ بَیْتِکَ ٱلْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُواْ ٱلصَّلَوة» (پیامبر ابراهیم می‌گوید:) خدایا تا مردم نماز بر پا بدارند مثل ستایشی که آن‌جا بیان کرد؛ «فَجْعَلْ أَفئْدَةّ مِّنَ ٱلنَّاسِ تَهوِی إِلَیْهِمْ» دل مردم را مشتاق بکن به سوی آن‌جا که مردم بیایند و آن‌جا چقدر می‌گفت: خوشا به حال آن‌هایی که میان و میان پیش خانه‌ی تو در کتاب یهودیان «وَٱرْزُقْهُم مِّنَ ٱلثَمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُوُن» و از میوه‌ها رزق‌شان بکن، روزی‌شان ‌بکن تا شکر‌گزاری بکنند و آن‌جا آمد که چقدر در آن‌جا برکات از آسمان نازل خواهد شد حالا یک‌بار دیگر آیه را با هم می‌‌خوانیم «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَ هُدًی لِّلْعَلَمِینَ»