موضوع۴۳: گرفتنِ دستگیره‌ی محکم با شناخت جبهه‌ی مخالف

«اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» دعاست. «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» جنبه‌ی مثبت قضیه است که دعا می‌کنیم با این‌ها باشیم. «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ» جنبه‌ی منفی این قضیه است که دعا می‌کنیم با این‌ها نباشیم.

اگر فقط جنبه‌ی مثبت می‌گفت چه می‌شد؟

چرا جنبه منفی‌اش را هم ذکر کرده و بعد نفی‌شان کرده؟

و بعد به سادگی هم نفی‌شان نکرده با ۲ مورد از ادات نفی قید کرده:

• ١. غَيْرِ
• ۲. لَا

برای الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ (غَيْرِ) آورده که متضمن معنای نفی است و برای الضَّالِّينَ (لَا) آورده که خودش ادات نفی است.

پس اینجا می‌خواهد نکته‌ی بسیار مهمی به ما یاد بدهد‌ شناخت جبهه مخالف خیلی مهم است؛ هم باید بشناسیم و هم تکلیف‌مان را با آن‌ها مشخص کنیم. اتفاقا اساس توحید هم بر همین مبنا استوار است «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» .اول باید بدانیم که إِلَهَ باطل هم هست، بعد تکلیف‌مان را با آن إِلَهَ‌های باطل مشخص کنیم؛ آن هم با قاطعیت «لَا إِلَهَ» .حالا نوبت ایمان به اللّه است «إِلَّا اللَّهُ» .آیه بعد از آیه الکرسی اول می‌گوید: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ» یعنی طاغوت هست و باید بشناسیم و تکلیف‌مان را هم با طاغوت مشخص کنیم و بعدش «وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ»

حالا اگر همچین چیزی اتفاق افتاد آن شخص دستگیره‌ی محکم را گرفته که جدا شدنی نیست «فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى» . پس باید جریانات منفی، شرکیات، خرافات، حرکت‌های علیه توحید را بشناسیم (که نیاز به علم و فکر باز دارد) بعد از شناخت آن تکلیف‌مان را با آن‌ها مشخص کنیم. با قاطعیت 💯 تا یک وقت ما را تحت تاثیر قرار ندهند،آن زمان می‌توانیم با خیال راحت در الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ حرکت کنیم.

موضوع ۴۲: خواستن و نخواستن

برای آدم‌های خوب فرمود‌: «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» خدا در حقشان لطف کرده و انعام بخشیده است. برای آدم‌های بد فرمود‌:

«الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» بر آنان خشم‌گرفته شده. و‌نفرمود غَضَبْتَ عَلَیْهِمْ ‌(خدا بر آن‌ها خشم گرفته) تا برای همه ‌واضح شود، خودشان هدایت را نخواستند، خودشان کاری کردند که باعث این خشم قرار بگیرند؛ یعنی باعث و بانی این خشم خودشانند.

ولی «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» لطف اللّه شامل حالشان شده است. درست است که آن‌ها برای اصلاح خودشان خیلی تلاش‌ها کردند؛ نماز خواندن، روزه گرفتن، کنترل کردن اخلاق بد در فضای خانواده و در فضای واتساپ و خیلی کارهای خوبِ دیگر را انجام دادند. ولی «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» خدا این لطف را در حق‌شان کرده است.

پیامبر اکرم «صلی اللّه علیه و سلَّم» می‌فرماید: «لَنْ يُنَجِّيَ أَحَدًا مِنْكُمْ عَمَلُهُ» هیچکدام از شما عملش نجاتش نمی‌دهد، عرض کردند یا رسول اللّه حتی خودتان؟

و فرمود: حتی خودم، مگر اینکه فضل و رحمت الهی شامل حالم شود. اصلا یک ثانیه هم قابل تصور نیست که انسان بدون اللّه و با اتکا به خودش به خوشبختی برسد.

اگر همه چیز به خواست و عنایت اللّه بر می‌گردد پس این اعمال ما چه فایده‌ای دارد؟ این مسئله در سوره المائده آیه ۱۶، خدا عزوجل بیان می‌فرماید: «يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ» اللّه بوسیله آن (یعنی قرآن) هرکس که خواهان رضای اللّه باشد را هدایت می‌دهد و راه‌های سلامتی را برایش نشان می‌دهد. پس عنایت اللّه به خواستن ما برمی‌گردد، اگر ما بخواهیم و تلاش کنیم اللّه عنایتش را نصیب‌مان می‌کند و جزو «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» می‌شویم.

ولی اگر خواستن در ما نباشد، رضای خدا را نخواهیم آن موقع اللّه به زور ما را هدایت نمی‌دهد و لطف خودش را شامل ما نمی‌کند.

اینجا متوجه می‌شویم که خواستن و تلاش کردن چقدر در سرنوشت انسان موثر است.