موضوع ۴۷۵: ترک گناه مشروط به استطاعت انسان نیست!

در این آیه به سه مسئله اهمیت داده شده:

مسئله اول؛ مجموعه اهل کتاب «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ»

مسئله دوم؛ آیات الله که همه بر حق‌اند «لِمَ تَكْفُرُونَ بِآَيَاتِ اللَّهِ»

و مسئله سوم؛ الله که حاضر و ناظر بر کارهای آن‌هاست «وَٱللَّهُ شَهِیدٌ عَلَى مَا تَعمَلُونَ»

دیگر‌ به آن مسائل حاشیه‌ای و رقابت و جایگاه و این مسائل اهمیتی داده نشده، با وجود این که این‌ها وجود دارد، و خیلی هم در رفتار انسان تاثیر دارد، ولی به آن‌ها توجه نکرده، آن‌ها را به عنوان عذر بیان نکرده که آن‌ها این مسائل و این مشکلات را دارند و این مسائل برایشان یک عذری باشد کلا در ترک مسائل منفی و حرام توان و وسع انسان ملاک نیست؛

یعنی همه باید حرام را ترک کنند و مسائل حاشیه‌ای و رقابت و حسادت برای انسان عذر نمی‌شود که دست به کارهای حرام بزند؛ مثلا تصور کنید یک معتاد یا مشروب خوار نمی‌تواند بگوید من مشکلاتم زیاد بود، بدهکار بودم، فلان مشکل را داشتم برای این که مشکلم سبک شود، رفتم مشروب خوردم یا معتاد شدم یا مثلا نمی‌تواند بگوید که من با جمع دوستان رفتم یک جایی آن‌جا دیگر زشت بود اگر با آن‌ها هم سفره نمی‌شدم، رویم نشد مشروب خوردم، این مسائل حاشیه‌ای و هیجانی و مسائل نفسانی برای هیچ کس عذر نمی‌شود.

الله در سوره مبارکه مائده آیه ۹۰ فرمودند: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» ای کسانی که ایمان آوردید بدون شک شراب و قمار و بت‌ها و تیرهای قرعه همه‌شان پلید و از عمل شیطان هستند، پس از آن‌ها اجتناب کنید تمام. اگر می‌خواهید رستگار شوید.

یعنی تماما باید ازشان دست بکشید دیگر این جا عذر و بهانه‌ای نیست که به خاطر یک سری مسائلی این کارها را انجام بدهید. مشروط به استطاعت انسان هم نشده. رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند به روایت صحیح مسلم: «مَا نَهَیْتُکُمْ عَنْهُ، فَاجْتَنِبُوهُ» هر آنچه که من شما را نهی می‌کنم از آن اجتناب کنید تمام شد.

«وَمَا أَمَرْتُکُمْ بِهِ فَافْعَلُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ» ولی چیزهایی که به شما امر می‌کنم در حدی که استطاعت دارید انجام بدهید. در کارهای بد مشروط به استطاعت نیست، در کارهای خوب مشروط به استطاعت است.

مثلا وقتی گفته می‌شود به فلان چیز دست نزن، دیگر شخص دست نباید بزند. مشروط به استطاعت نشده، ولی وقتی گفته شد فلان چیز را بلند کن اینجا مشروط به استطاعت است که قدرتش را دارد یا ندارد؟

خیلی‌ها متاسفانه شرایط روحی و روانی و هیجانات و خستگی و بدهکاری و موقعیت و این‌ها را دلیل و توجیهی برای خودشان قرار می‌دهند که حکم الله را انکار کنند یا اجرا نکنند. طرف دزدی می‌کند، اختلاس می‌کند، می‌گوید من بدهکارم جلو زن و بچه‌ام شرمنده‌ام تا از شرمندگی‌شان در بیایم، من نیاز به این پول دارم.

بعد با همسرش یا بچه‌هایش بد رفتاری می‌کند، فحاشی می‌کند، چه بسا زد و خورد فیزیکی می‌کند، بعد می‌گوید خب من صبح تا شب بیرون از خانه کار می‌کنم، خسته‌ام حوصله صحبتشان را ندارم یا مثلا یک فرزند با پدر و مادرش تند خویی می‌کند می‌گوید که آن‌ها مزاحم تفریح و سرگرمی من هستند و هزار مسئله گناه دیگر که بخاطر یک سری مسائل حواشی و هیجانات درونی شخص به خودش حق می‌دهد حرام خدا را انجام بدهد،

ولی این آیه به هیچ عنوان این هیجانات را معتبر نمی‌داند و اگر معتبر بود، یهودیان پس حق داشتند که به رسول الله صلی الله علیه و سلم که عرب بود ایمان نیاورند، شیطان پس حق داشت به آدم که از خاک بود که سجده نکند. مواظب باشیم اشتباه شیطان و یهودیان را در زندگی‌مان تکرار نکنیم که ما پیش الله معذور نیستیم.