موضوع ۵۵: نکاتی از آیه سوم سوره‌ی آل‌عمران

در این آیه سه عبارت مهم بیان شده است: اول «نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ» کتاب را نازل کرد بر تو به حق، «مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ» در حالی که تصدیق‌کننده است نسبت به آن‌چه جلوی روی او قرار دارد، «وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ» و تورات و انجیل را هم نازل فرمود.

قسمت اول:

«نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ» این عبارت خبر است و باز توصیف است در مورد الله که در آیه دوم بیان فرمود؛ یعنی همان الله که هیچ معبودی جز او نیست همان الله که «ٱلحَيُّ» است، همان الله که «ٱلقَيُّومُ» است، همان الله کتاب را بر تو نازل کرد و کتاب را هم به حق نازل کرد.

عبارت دوم:

«مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ» کتاب‌هایی که پیشاپیش این کتاب نازل شده‌اند و نام نبرد تا همه‌ی کتاب‌های آسمانی که قبل از قرآن نازل شده را دربربگیرد، تعدادی از آن کتاب‌ها امروزه در روی کره‌ی زمین باقی مانده و تعدادی نیز مفقود شده، ولی قرآن همه‌ی آن‌ها را تصدیق می‌کند چون شکی نیست که در همه‌ی آن‌ها بحث توحید و ایمان به الله، ملائکه، رسل، آخرت و مابقی مباحث ایمانی و مسائلی که زندگی انسان را بهبود می‌بخشند در آن ذکر شده، پس قرآن همه آن‌ها را تصدیق می‌کند. عبارت سوم: «وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ» الله تنها قرآن را نازل نکرده.

بلکه تورات و انجیل را نیز خودش نازل کرده است، این دو کتاب را نام می‌برد چون بیشترین طرفداران دنیا از میان سایر ادیان آسمانی غیر از اسلام طرفداران این دو دین هستند و تا قیامت نیز ماندگار خواهند شد. یک صحبتی هم داشته باشیم درمورد دو فعل «نَزَّلَ و أَنزَلَ» در مورد قرآن فرمود: «نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ»  و در مورد تورات و انجیل فرمود: «وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ»

« نَزَّلَ و أَنزَلَ» اینجا دو نظریه وجود دارد.

یک نظریه که مشهور است می‌گوید: «نَزَّلَ» تدریجی نازل شدن قرآن را می‌رساند و «أَنزَلَ» یکباره نازل شدن تورات و انجیل را می رساند، به همین خاطر برای قرآن از «نَزَّلَ» استفاده کرده و برای تورات و انجیل از «أَنزَلَ»، ولی «نَزَّلَ» و «أَنزَلَ» در زبان عربی جای هم استفاده می‌شوند. این تسامح و بده و‌ بستان بین این دو کلمه وجود دارد.

مثلاً در مورد قرآن اینجا فرمود:

«نَزَّلَ» ولی در آیه ۴۸ سوره مائده فرمود: «وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ» در مورد باران هم به همین شکل گاهی «نَزَّلَ» آمده و گاهی «أَنزَلَ»، «وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً» (بقره/۲۲) «وَالَّذِي نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً» (زخرف/۱۱)، پس نظریه دوم هم وجود دارد که می‌گوید: «نَزَّلَ» و «أَنزَلَ» در مورد قرآن استعمال می‌شود و کاری به تدریجی بودن یا یکباره نازل شدن ندارد و می‌گوید که اتفاقاً دلیلی هم بر این‌که تورات و انجیل یک‌دفعه یعنی صرف ساعاتی مثلاً نازل شده باشد همچین دلیلی وجود ندارد.