تلاوت این صفحه:

 صفحه ۲۰۸

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيم

به نام الله که دارای رحمت فراوان است و در بخشش رحمتش بی دریغ.

«الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ»(یونس/١)

الف – لام – را. آن آیات کتاب با حکمت است.

این سوره با «الر» شروع شده و تا شش سوره به همین شکل است، به جز بک سوره که «المر» هست و پنج تای دیگر«الر» با همین حروف مقطعه شروع می‌شود و دارد از این کتاب صحبت می‌کند. یعنی الان که شروع کرد از همین «الر» می‌فرماید: که این آیات کتاب است؛ کتاب حکیم، کتابی که راه‌کارهای آن بسیار کار آمد است، کار بلد است و می‌تواند به بهترین راه‌ها شما را راهنمایی کند، پس این آیات کتاب حکیم است، خوب گوش کنید.

«أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۗ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَاحِرٌ مُبِينٌ»(یونس/٢)

آیا برای مردم جای شگفتی است که ما وحی کردیم به سوی یک مردی از خودشان که مردم را انذار دهد و خوش خبری بدهد به کسانی که ایمان آوردند که آن‌ها جایگاه صدقی دارند (گام راستینی دارند) نزد پروردگار خود، کافران گفتند: همانا که این قطعا سحری است واضح و اشکار.

به عنوان اولین آیه بعد از بیان کتاب حکیم دارد صحبت می‌کند که چرا مردم تعجب می‌کنند، یعنی جای تعجب است از تعجب مردم که چرا حالا ما وحی کردیم به سوی یک شخصی از خودشان که به آن‌ها انذار دهد که کارهای بد نکنند، آن‌هایی که هم کارهای خوب انجام می‌دهند به آن‌ها بشارت دهد که آن‌ها نزد پروردگار خود جایگاه خوبی دارند. گام‌های راستین، قدم‌های خوب، یعنی جایگاه و منزلت والا نزد پروردگار خود دارند. خب ما این حرف را داریم‌ می‌زنیم. چرا مردم تعجب می‌کنند، کجای آن جای تعجب است؟ کافران گفتند: که این سحر آشکاری است. نتوانستند بپذیرند که الله به یکی از بندگان خود واگذار کند یک سری ماموریت‌هایی را که آن ماموریت‌ها به سایر بندگان او برساند، به آن‌ها برساند که اگر خوب باشند خوبی می‌بینند، اگر بد باشند بدی می‌بینند. این را نتوانستند بپذیرند و از این خیلی تعجب کردند و در نتیجه چون با عقل آن‌ها جور در نیامد، گفتند: این سحر است، جادو است. خب کجای این کار مشکل و پیچیدگی دارد که قابل فهم نیست؟ چرا مردم این‌طوری هستند؟

«إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۖ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ ۖ مَا مِنْ شَفِيعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ ۚ ذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ ۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ»(یونس/٣)

بدون شک‌ که پروردگار شما (صاحب شما) الله‌‌‌ای  است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، آن‌گاه بر عرش استوا کرد. (قرار گرفت) امر را مدیریت می‌کند. (کارها را مدیریت می‌کند) هیچ میانجیگری هم نیست الا بعد از اجازه‌ی خود او، آن است الله پروردگار شما، او را بندگی کنید. آیا پند نمی‌گیرید؟

 الله‌‌ای که می‌فرماید: در این عالم هستی همه کاره است. خب، چه اشکالی دارد که یک نفر از بندگان خود را انتخاب کند به عنوان پیغمبر و قاصد که به مردم تعیین و تکلیف کند. خب، پروردگار شما که خیلی والا مقام‌تر از این‌ها است، چرا این کار از خدا بر نیاید که پیغمبری بفرستد، دینی بفرستد، کتابی بفرستد، الله که مقامش خیلی والا است.  پروردگار شما همان است که آسمان‌ها و زمین را با این همه پیچیدگی و عظمت، آن هم در شش روز یا در شش دوره، آفریده. بعد از آن هم می‌فرماید: که بر عرش قرار گرفت. عرش فرماندهی، عرشی که یکی از مخلوقات عظیم الله است و در آن عرش دارد کارها را مدیریت می‌کند. «يُدَبِّرُ الْأَمْرَ» همه چیز تحت امر خودش است، تحت فرمان خودش است و البته سوره‌ی مبارکه‌ی توبه در پایان سوره، بازهم ازپیغمبرگفت:

«لَقَدْ جَآءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ» (توبه/۱۲۸)

 و خصوصیات پیغمبر را بیان کرد که این‌جا دارد می‌گوید: پیغمبری از خودتان آمده و جای تعجب نیست و باز در صفحه‌ی قبلی صحبت از عرش عظیم خدا کرد که باز این‌جا دارد از همان عرش صحبت می‌کند و این‌طور آیات دارد به همدیگر ارتباط و گره می‌خورد، ارتباط با هم برقرار می‌کنند. حالا آن الله‌‌‌‌ای که دارای چنین عظمتی است و یک چنین عرشی با عظمت دارد و کارها را 

 مدیریت می‌کند خب همه‌کاره است، همه چیز دست خودش است، جای تعجب از این الله نیست که پیغمبری بفرستد شما هم نمی‌توانید کاری انجام  دهید.« مَا مِنْ شَفِيعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ» هیچ میانجیگری وجود ندارد؛ هیچ شفاعت‌گری وجود ندارد، مگر اینکه خود الله اجازه دهد، یعنی هیچ کس نیست که خدا را از اراده‌ای که کرده منصرف کند، کارها را به طور دیگر غیر از خواست خدا برود سوق دهد، چنین چیزی وجود ندارد، صفر تا صد کارها همه و همه به دست الله خودش است، آن الله پروردگار شما است.«ذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ» بشناسید، شناختید؟ «فَاعْبُدُوه» حالا او را بندگی کنید، بپذیرید که بنده‌ی او هستید، باز پند نمی‌گیرید؟ باز این پیغمبر و این دین که برای شما فرستاده است آیا آن را جدی نمی‌گیرید، نمی‌پذیرید؟

«إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا ۖ وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ إِنَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ ۚ وَالَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْفُرُونَ»(یونس/٤)

باز گشت همه‌ی شما به سوی او است، وعده‌ی الله حق است، بدون شک که او آفرینش را آغاز کرده، بعدا دوباره آن را تکرار می‌کند. (آن را بر می‌گرداند) تا پاداش دهد به کسانی که ایمان آوردند و عمل شایسته انجام دادند یک جزای عادلانه و کسانی که کافر شدند برای آن‌ها است نوشیدنی از آب جوش و عذاب دردناک به دلیل کفری که می‌ورزیدند.

حالا الله‌‌ای به آن عظمت، کتاب حکیم را نازل کرد، پیغمبری از جنس انسان هم فرستاد، همه‌ی کارها هم تحت تصرف او است، شما هم بندگان خدا هستید او را بندگی کنید که دست آخر همه‌ی شما به سوی الله باز خواهید گشت. «إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا» محل بازگشت و رجوع شما به سوی خودش است. یعنی تا حالا حتی شما دو نفر هم پیدا نمی‌کنید از آدم‌های قدیم که به سوی خدا برنگشته باشند.  همه‌ی انسان‌ها از همه نوع آن، همگی به سوی خدا برگشتند.  خب شما هم به مثل بقیه دست آخر بازگشت شما پیش خود الله است. می‌فرماید: که این قولی است از جانب الله «وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا» قول داده، وعده داده، وعده‌ی حق، که همه‌ی شما را به سوی خودش بر می‌گرداند. خودش آفرینش را «يَبْدَأُ الْخَلْقَ» خلق را آغاز می‌کند، بعد همان خلقی که آغاز کرده را دوباره به سمت خودش می‌گرداند. همه چیز دست خودش است، شما را به سمت خودش برمی‌گرداند تا دیگر نوبت به جزا و پاداش برسد. آن‌هایی که حرف‌های خدا را باور و به آن توجه کردند و بعد کارهای شایسته انجام دادند، آن‌ها را خیلی عادلانه، خوب و عالی پاداش دهد. «قِسْطِ» یعنی عادلانه، یعنی حق آن‌ها را به آن‌ها بدهد و از آن طرف کسانی که الله را کافر شدند، نادیده گرفتند، خدا و قدرت خدا را باورشان نشد آن‌ها را نوشیدنی  از جنس آب داغ بدهد. «حَمِيمٍ» یعنی آب جوشان و عذاب دردناک، جانسوز آن‌ها را بدهد به دلیل کفری که می‌ورزیدند، زیرا در قانون خدا آدم‌های خوب و خراب مثل هم نیستند، به یک نتیجه نمی‌رسند، خیلی نتیجه‌ی زندگی آن‌ها فرق می‌کند.

«هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ ۚ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ ۚ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ»(یونس/٥)

الله آن کسی است که قرار داد خورشید را درخشنده (پرتوافکن: «ضِيَاءً») و ماه را نورانی (روشن) و آن را مقدر کرد، برای آن قانون گذاشت، منزل‌هایی مشخص کرد. تا شما عدد سال‌ها و حساب و کتاب را بفهمید. الله آن را جز به حق قرار نداده، خلقت نفرموده، آیات را مفصل بیان می‌کند برای قومی که اهل دانش هستند.

باز از قدرت الله که اصلا جای شگفتی نیست که برای شما کتاب و پیغمبر بفرستد و این کارها کند، الله آن کسی است که خورشید به آن عظمت می‌فرماید: قرار داده، یعنی این قابلیت را در خورشید قرار داده که بتابد، که بدرخشد.«ضِيَاءً» یعنی روشنی‌ای که از خودش تلألؤ و تشعشع دارد و ماه هم در آن نور قرار داده که در شب بتابد، نور داشته باشد، روشن باشد، و برای ماه می‌گوید: که منزل منزل قرار داده «وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ» منزل ماه باریک است، کلفت‌تر می‌شود، ماه قرص می‌شود، دوباره بر می‌گردد مثل روز اول باریک می‌شود و هر شب تفاوت دارد این منزل‌های ماه، و هر چرخی که به دور زمین می‌زند و حتی دو شب هم به مثل هم نیستند؛ هیچ وقت از طول سال، از شب‌های سال، دو تا شب هم مثل هم یافت نمی‌شود که ماه تغییر نکند، هر شبی یک منزلی دارد، عبور می‌کند. می‌فرماید: این‌ها را برای ماه تعیین کرده «وَقَدَّرَهُ» یعنی تعیین کرده برای ماه منزل‌ها تا شما عدد حساب و کتاب بفهمید؛ بفهمید که در کدام ماه سال هستید و در کدام روز یک ماه قرار دارید.«عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ» این‌ها را برای حساب و کتاب قرار داده که شما می‌توانید حساب و کتاب ماه را کشف کنید، در بیاورید که ماه چطوری می‌چرخد، چه موقع ماه تولد می‌شود، با حساب و کتاب  آغاز ماه، پایان ماه، بفهمید. و خداوند این منزل را به صورت منظم برای ما قرار داده است.«مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ» الله این را به حق قرار داده است، این خلقتی که بیان فرموده، این خلقت، خلقتی است بسیار اعجاب انگیز که الله آن را قرار داده، آن را آفریده و  این منزل‌های ماه، حساب و کتاب ماه، حقیقت دارد. البته این آیات به طور مفصل بیان می‌شود برای قومی که اهل دانش هستند. سوادش را دارند، سواد چرخش ماه، منزل‌های ماه، تولد ماه، هر کس که سوادش می‌رسد آن می‌فهمد که ماه به چه شکل دارد در حال چرخش است و تغییر می‌کند.

«إِنَّ فِي اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ»(یونس/٦)

بدون شک در اختلاف شب و روز و آن‌چه که الله در آسمان‌ها و زمین آفریده است، قطعا نشانه‌هایی است برای قومی که اهل تقوا هستند.

 باز هم الله! سوره‌ی مبارکه‌ی یونس الله را معرفی می‌کند؛ الله را جلو چشمان آدم نشان می‌دهد، الله را بشناسید. هیچ تعجب نکنید که برای شما دین فرستاده، از شما نماز، بندگی و توحید خواسته است، هیچ تعجب نکنید، الله این است، الله خیلی عظیم‌تر و بزرگتر از این حرف‌ها است که شما این دین را باورتان نشود، در اختلاف شب و روز که در طول سال ، یعنی دو تا شب و دو تا روز هم مثل هم‌ یافت نمی‌شوند و همه در چرخش هستند، هر شب و هر روز با هم دیگر فرق می‌کند، اختلاف شب و روز در طول سال و چه‌طوری شب و روز عوض می‌شود، کوتاه و بلند می‌شود، فصل‌ها به‌ وجود می‌آید، این قابل توجه است، چیزیی همین‌طوری نیست، این گذاشته شده، قانونی وجود دارد و خدا این قانون را گذاشته است. و هر آن‌چه که در آسمان‌ها و زمین الله آفریده است.

 «وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» که این‌ها اگر دقت کنید و زیر چشم شما عادی نباشد، خوب که دقت کنید می‌فهمید که این‌ها واقعا نشانه‌هایی هستند، نشانه‌ها برای قومی که اهل تقوا هستند، یعنی اهل توجه هستند، خدا را مد نظر قرار دارند، در غفلت زندگی نمی‌کنند،  برای آن‌ها همه‌ی این‌ها آیات و نشانه‌ها است.