سوره فاتحه + مقدمه
صفحه 1 / جز 1 / آیات 7

سوره بقره
صفحه 2 الی 49 / جزء 1 و 3 / آیات 286

سوره آل عمران
صفحه 50 الی 76 / جزء 3 و 4 / آیات 200

سوره نساء
صفحه 77 الی 106 / جزء 4 و 6 / آیات 176

سوره منافقون
صفحه 554 الی 555 / جزء 28 / آیات 11

سوره مزمل
صفحه 574 الی 575 / جزء 29 / آیات 20

سوره عبس
صفحه 585 / جزء 30 / آیات 42

سوره تکویر
صفحه 586 / جزء 30 / آیات 29

سوره انفطار
صفحه 587 / جزء 30 / آیات 19

سوره انشقاق
صفحه 589 / جزء 30 / آیات 25

سوره بروج
صفحه 590 / جزء 30 / آیات 22

سوره طارق
صفحه 591 الی 591 / جزء 30 / آیات 17

سوره غاشیه
صفحه 592 / جزء 30 / آیات 25

سوره فجر
صفحه 593 الی 594 / جزء 30 / آیات 30

سوره بلد
صفحه 594 / جزء 30 / آیات 20

سوره شمس
صفحه 595 / جزء 30 / آیات 15

سوره لیل
صفحه 595 الی 596 / جزء 30 / آیات 21

سوره ضحی
صفحه 596 / جزء 30 / آیات 11

سوره شرح
صفحه 596 / جزء 30 / آیات 8

سوره تین
صفحه 597 / جزء 30 / آیات 8

سوره علق
صفحه 597 / سوره علق / جزء 30 / آیات 19

سوره قدر
صفحه 598 / سوره قدر /جزء 30 / آیات 25

سوره بینه
صفحه 598 / سوره بینه/ جزء 30 / آیات 8

سوره زلزله
صفحه 599 / سوره زلزله/ جزء 30 / آیات 8

سوره عادیات
صفحه 599 / سوره عادیات/ جزء 30 / آیات 9

سوره قارعه
صفحه ۶۰۰ / قارعه / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۱۱

سوره تکاثر
صفحه ۶۰۰ / تکاثر / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی 8

سوره عصر
صفحه ۶۰۱ / عصر / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۳

سوره همزه
صفحه ۶۰۱ / همزه / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۹

سوره فیل
صفحه ۶۰۱ / فیل / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۵

سوره قریش
صفحه ۶۰۲ / قریش / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۴

سوره ماعون
صفحه ۶۰۲ / ماعون / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۷

سوره کوثر
صفحه ۶۰۲ / کوثر / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۳

سوره کافرون
صفحه ۶۰۳ / کافرون / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۶

سوره نصر
صفحه ۶۰۳ / نصر / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۳

سوره مسد
صفحه ۶۰۳ / مسد / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۵

سوره اخلاص
صفحه ۶۰۴ / اخلاص / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۴

سوره فلق
صفحه ۶۰۴ / فلق / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۵

سوره ناس
صفحه ۶۰۴ / ناس / جزء ۳۰ / آیه ۱ الی ۶

صفحه 146 / جزء 8 / آیه 138 الی 142

 دانلود فایل تصویری   دانلود فایل صوتی   پرسش و پاسخ صفحه
تلاوت این صفحه:

صفحه ۱۴۶

«وَقَالُوا هَٰذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لَا يَطْعَمُهَا إِلَّا مَنْ نَشَاءُ بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَأَنْعَامٌ لَا يَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا افْتِرَاءً عَلَيْهِ ۚ سَيَجْزِيهِمْ بِمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ»(انعام/١٣٨)

و گفتند: «این چهارپایان و این محصولات کشاورزی ممنوع است. هیچ کس از آن نمی‌خورد مگر کسی که ما بخواهیم.» این از ذهن خودشان است و چهارپایانی که سواری آن حرام است و شما حق اسم خدا بردن روی این حیوانات را ندارید، بر خدا دروغ می‌بندند. خیلی زود نتیجه‌ی آن‌ افتراهای خود را خواهند دید.

و گفتند: این چهارپایان (دام‌ها) و این محصولات کشاورزی: «وَحَرْثٌَ» (کشتنی‌ها) ممنوع است، هیچ کس از آن نمی‌خورد، مگر کسی که ما بخواهیم. حالا همان روحانیون‌شان، همان‌هایی که می‌خواهند روی جامعه، روی مردم سلطه داشته باشند و می‌خواهند از جیب مردم ارتزاق کنند‌. (در ادامه‌ی آیات قبل که در نبود دین امکان دارد چه بلاهایی سر مردم بیاید این صفحات دارد نمونه بیان می‌کند فقط نمونه) در هر جامعه‌ای که یک قدم مردم از دین دور شوند، دقیقاً همین اتفاقات و بدتر از این اتفاقات، صددرصد بین مردم می‌افتد حالا باز از صحبت‌های آن‌ها که می‌گویند: «این چهارپایان و این کشتنی‌ها ممنوع است.» «حِجْرٌ» یعنی ممنوع است، کسی حق دست زدن به این‌ها را ندارد. هیچ کس هم نمی‌تواند از آن تناول کند «لَا يَطْعَمُهَا» هیچ کس نمی‌تواند از آن بخورد، مگر کسی که ما مشخص کنیم. نگاه! سلطه، قدرت، قدرت‌ دینی، استبداد دینی، «بِزَعْمِهِمْ» و این از ذهن خودشان است، گاهی الله همچنین حقی به هیچ روحانی‌ای نداده به تصور خودشان است. «وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا» و باز می‌گویند: (مورد دوم در این آیه) می‌گوید: «و چهارپایانی که سواری آن حرام است،  کسی حق ندارد روی این حیوانات سوار شود حالا آن حیواناتی که آن‌ها را به حساب برای بت‌ها آزاد کردند (که قبلاً خواندیم  آن بحیره، سائبه، وصیله و حام، آن چیزهایی که قبلاً خواندیم در دوره‌ی مبارکه ی مائده) حالا می‌گوید: «این ها کسی حق سواری بر آن‌ها را ندارد.» آن‌ها آزاد هستند، برای بت‌ها هستند، نذر هستند (این دو) «وَأَنْعَامٌ لَا يَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا افْتِرَاءً عَلَيْهِ» (و دسته‌ی سوم) یعنی صحبت‌های دیگر آن‌ها، می‌گویند که: «این چهارپایان، وقتی که شما می‌خواهید آن‌ را قربانی کنید، اسم خدا حق ندارید بر آن ببرید.» چقدر وحشتناک! حق ندارید، «لَا يَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهَ» ذکر نمی‌کردند اسم الله «عَلَيْهَا» بر آن‌ حیوان، «افْتِرَاءً عَلَيْهِ» دروغ بر خدا، خدایی که می‌گوید هر زمان حیوانی را قربانی می‌کنید باید اسم خدا را ببرید‌. می‌گویند شما حق اسم خدا بردن روی این حیوانات را ندارید، خیلی وحشتناک است! «سَيَجْزِيهِمْ بِمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ» خیلی زود مجازات‌شان را می‌بینند، آن‌ها را مجازات می‌دهد به دلیل همین دروغ‌هایی که می‌بافتند. این‌ها همه به اسم خدا به خورد ملت می‌دادند خب همین‌ها بوده که در طول تاریخ خیلی‌ها به نسبت دین نگاه انتقادی داشتند و به قول معروف دین را افیون توده‌ها می‌دانستند و می‌گفتند که: «دین را به وجود می‌آورند تا از مردم سواری بگیرند.» این‌ها را دیدند و این طوری قضاوت کردند و خود قرآن هم دارد تذکر می‌دهد که به اسم دین امکان دارد این چیزها اتفاق بیفتد، مواظب باشید، گول نخورید، عقلایی فکر کنید، هوشمند باشید، هر چیزی که قرار باشد از جیب شما برای طبقه‌ی خاص برود آن‌جا شک کنید که خدا نگفته است «افْتِرَاءً عَلَيْهِ»، هر چیزی که قرار باشد به جان خودتان یا جان بچه‌های‌تان آسیب بزنید مواظب باشید که آن‌جا خدا نگفته و آن‌هایی که دارند این‌ها را می‌بافند خیلی زود نتیجه‌ی آن‌ افتراهای‌شان را خواهند دید «سَيَجْزِيهِمْ بِمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ» دین خدایی برای خدمت به انسان، برای عزت و شرافت دادن به انسان است نه برای ارتزاق یا به قول معروف سوء استفاده از ملت‌ها، تفاوت بین دین حقیقی و دین ساختگی. «وَقَالُوا»ادامه دارد.

«وَقَالُوا مَا فِي بُطُونِ هَٰذِهِ الْأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰ أَزْوَاجِنَا ۖ وَإِنْ يَكُنْ مَيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاءُ ۚ سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ ۚ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ»(انعام/١٣٩)

و گفتند: «آن‌چه که در شکم این چهارپایان است، خالص برای مردان است و بر همسران ما حرام شده است.» اگر بچه مرده به دنیا می‌آورد، آن‌ها در آن شریک هستند. این توصیف کردن آن‌ها خیلی زود مجازاتش را خواهند دید که الله بسیار حکیم و بسیار دانا است.

و گفتند: «آن‌چه که در شکم این چهارپایان است، خالص برای مردان است.» «خَالِصَةٌ لِذُكُورِنَا» برای مردان ما، مجموعه‌ی مردان ما است «وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰ أَزْوَاجِنَا» و بر همسران ما حرام شده است (بر زن حرام است) می‌گویند: همان حیوانات (حالا آن سائبه، وسیله و حام، خب آن‌ها وقتی که بچه می‌آورد، می‌گوید این بچه‌ای که در شکمش است وقتی که به دنیا آمد حالا تا هر سنی هم که برسد می‌گوید: «فقط مردان می‌توانند بخورند.» از همان طبقه‌ی روحانی هم می‌گویند مردان روحانی، یعنی زنان آن‌ها هم نمی‌توانند بخورند. دیگر خودخواهی بر خودخواهی «وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰ أَزْوَاجِنَا» زن حق ندارد، حرام است که این گوشت را بخورد، گوشت لذیذ آن‌ها را مفت و مجانی می‌خوردند. «وَإِنْ يَكُنْ مَيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاءُ» اگر بچه مرده به دنیا می‌آورد؛ آن بچه گوسفند، ‌بچه‌ شتر، بچه‌ گاو مرده بود پس حالا اشکالی ندارد «فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاءُ» پس آن‌ها در آن شریک هستند، همسران ما در آن شریک هستند، حالا زن‌ها می‌توانند بخورند. «سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ» این توصیف کردن‌شان، این‌طور حرف زدن و قضاوت کردن‌شان خیلی زود مجازات‌شان را خواهند دید، آن‌ها را مجازات خواهد داد که الله بسیار حکیم (با حکمت) و بسیار دانا است.

«قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ ۚ قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ»(انعام/١٤٠)

قطعاً کسانی که بچه‌های خود را از روی نادانی بدون علم کشتند بدبخت و بیچاره شدند و  آن‌هایی که حرام کردند چیزی که الله به آن‌ها روزی داده بود آن‌هم به جای خدا دروغ گفتند قطعاً که گمراه شدند و اصلاً راه هدایت را پیدا نکردند.

قطعاً، بی‌شک که خسارت کردند، کسانی که اولاد خود را کشتند. این آیه دارد جمع بندی می‌کند، تمام آن آیات قبل را دارد نتیجه گیری می‌کند که آن‌هایی که گول این حرف‌ها را خوردند و آن کارها را انجام دادند، بدبخت و بیچاره شدند «قَدْ خَسِرَ» بدبخت و بیچاره شدند، خسارت کردند، کسانی که بچه‌های خود را کشتند یعنی عقل‌شان را به کار نبردند، سادگی کردند، حرف‌های این طبقه را باور کردند و بچه‌های خود را کشتند. بچه را کشتند! بچه‌ی آدم، یک انسان را کشتند! پدر و مادر با دست خودشان بچه‌ی خود را به قتل رساندند، به خاطر آن طبقه‌ی روحانی شرک زده‌ی خود، می‌گوید: «بدبخت و بیچاره شدند.»، «سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ» از روی سفاهت، نادانی، حماقت، بدون علم و دانش این کار را انجام دادند، ملتی که با حماقت و بدون علم باشد و این‌ها را باور کنند، خودش بدبخت و بیچاره می‌شود. «وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّه» و باز خسارت کردند آن‌هایی که حرام کردند چیزی که الله به آن‌ها روزی داده بود، خودشان را محروم کردند، از آن‌همه کشتنی‌ها زراعت‌ها، میوه‌ها نخورند، فقط دو دستی به این طبقه بروند اهدا کنند و خودشان را محروم کنند، مال خودشان بود‌ خودشان را محروم کردند‌، ضرر کردند چیزی که خدا بر آن‌ها روزی داده بود، خودشان را محروم کردند. «افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ» آن‌هم دروغ به جای خدا! نه که خدا از آن‌ها خواسته بود. «قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ» قطعاً که گمراه شدند و اصلاً راه هدایت را پیدا نکردند این‌ها، به فکر خودشان که قشنگ دارند راه درست را می‌روند. اتفاقاً حالا دیگر چقدر انتظار دارند که خدا از آن‌ها راضی شود، که حالا به بهشت بروند، خوشبخت شوند. می‌گوید: «این‌ها بدون شک که گمراه شدند و هدایت یافته نشدند، بر عکس تصور خودشان که در مسیر هدایت هستند.»

«وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ ۚ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ ۖ وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ»(انعام/١٤١)

و الله کسی است که بوجود آورد باغ‌هایی را که از آن شاخ و برگهایش پایین است. و درختانی که روی زمین پهن نمی‌شوند. و نخل و کشتنی‌ها که خوراکی آن متفاوت است. درخت زیتون و انار، شبیه به هم و غیر شبیه، پس بخورید از ثمر آن، وقتی که ثمر داد. روز برداشت آن محصول، حقش را بدهید. اسراف نکنید، که الله آدم‌های اسراف کار را دوست ندارد.

و الله کسی است که: «وَهُوَ الَّذِي» الله کسی است که بوجود آورد «أَنْشَأَ» ایجاد کرد، باغ‌ها را«جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ» باغ‌هایی که از آن شاخ و برگهایش پایین است یعنی تنه‌ی قوی‌ای ندارد، نیاز به داربست دارد، حالا امکان دارد یک ساقه‌ی باریکی باشد، تنه‌اش خیلی باریک باشد و نیاز به داربست داشته باشد که بالا برود مثلاً نوعی از انگور یا این گل‌های آپارتمانی، تزئینی، یا حالا انواع چیزهایی که به صورت بوته است، بالا می‌رود باید تکیه بر چیزی بزند یا باید با بند ببندید، یا چیزی زیر آن بزنید، حتی درخت‌هایی به مثل پرتقال، مثل لیمو که شاخ و برگ‌های خود را پایین می‌آورد، پهن زمین می‌شود، «عَرْش» روی زمین پهن می‌شود. «وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ» و درختانی که پهن زمین نمی‌شوند، محکم، قوی بالا می‌رود مثل نخل، مثل نارگیل، مثل صنوبر، مثل این‌ درخت‌هایی که تنه‌ی محکم دارند و بالا می‌روند می‌گوید: «الله است که این دو دست درخت‌ها را ایجاد کرده است. «وَالنَّخْلَ» و نخل، «وَالزَّرْعَ» و کشتنی‌ها؛ جو، گندم، ارزن، انواع این زراعت‌ها، کشتنی‌ها، «مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ» که خوراکی آن متفاوت است؛ خرما یک خرما است ولی هر کدام طعمش متفاوت است. «وَالزَّيْتُونَ» درخت زیتون، «وَالرُّمَّانَ» انار، «مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ» شبیه به هم و غیر شبیه، ممکن است برگهای آن‌ها شبیه هم است و میوه‌هایشان متفاوت است یا برگهایشان هم متفاوت است، شکل درخت‌شان متفاوت است. طعم آن انار، دو تا انار، ده نوع انار، طعم‌شان هر کدام با همدیگر متفاوت است. رنگ میوه، طعم‌شان با هم‌ متفاوت است «مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ» الله این تنوع‌ها را ایجاد کرده است. یعنی دارد می‌گوید آن که داشتن تعیین تکلیف می‌کردند که شما چه بخورید و این‌ سهم این است و این‌ها سهم بت‌ها است، می‌گوید: «این‌ها چکاره هستند که تعیین تکلیف کنند؟ این‌ها را الله به وجود آورده است هیچ کس حق ندارد که در مورد این‌ها حرفی بزند، قضاوتی کند که سهم چه کسی باشد الله به وجودشان آورده است.» «كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ» پس بخورید از ثمرش، «إِذَا أَثْمَرَ» وقتی که ثمر داد، نوش جان‌تان، بخورید. منتها «وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ» روز برداشتش که محصول را برداشت می‌کنید، حالا حقش را بدهید یعنی حق آن میوه‌ها، این لطفی که خدا در حق شما کرده است، حق آن را پرداخت کنید، به فقرا بدهید، زکات آن را به فقرا بدهید. در کل در آیه دارد دو مجموعه باغ‌ها را مثال می‌زند؛ باغهایی که درختانش «مَعْرُوشَاتٍ» هستند و باغهایی که درختان آن «غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ» هستند، بالا می‌روند و از نظر میوه و ذخیره‌ی میوه تا مدت زمان یک سال یا بیشتر دو جور دارد میوه‌هایش را مثال می‌زند؛ نخل و زرع که می‌شود ذخیره کرد، یک سال و بیشتر، جو، گندم، حبوبات و میوه‌هایی که قابل ذخیره کردن نیست، به مثل زیتون، رمان، حالا این دو مجموعه باغ‌ها که البته خیلی درخت‌های دیگر، باغهای دیگر هم شامل آن می‌شود، مثل باغ موز، انبه، پرتقال و انگور یا مثلا؛ زرد الو، باغ قیصی، هلو یا حتی باغ زعفران یا باغ پسته، باغ گردو، حتی شالیزار برنج و همه‌ی مجموعه باغهایی که وجود دارد در هر دو قسمش، حالا فرموده: «وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ» روزی که محصولاتش را برداشت می‌کنید حقش را بدهید، زکاتش را پرداخت کنید که مقدار زکات آن هم پیغمبر صل الله علیه و سلم فرمودند آن‌ باغ‌هایی که با آب باران یا آب چشمه، یا رودخانه آبیاری می‌شوند، یعنی هزینه‌ای برای آبیاری آن‌ها خرج نمی‌شود، فرمودند: یک دهم، یعنی ده درصد محصولات باغ زکاتش پرداخت می‌شود. یعنی قیمت گذاری می‌شود یا فروخته می‌شود و ده درصد زکات آن پرداخت می‌شود و باغ‌هایی که کشاورز برای آبیاری هزینه می‌کند، آن فرموده: یک بیستم، یعنی محصولاتش قیمت گذاری می‌شود و زکات پنج درصد آن پرداخت می‌شود. «وَلَا تُسْرِفُوا» و اسراف نکنید برای ذخیره حرص در شما نباشد، که نخواهید حق فقرا را بدهید، یا در خوردن زیاده روی کنید، یا ریخت و پاش کنید. «إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ» که الله آدم‌های اسراف کار را دوست ندارد. برای رسیدن به یک دانه‌ی خرما، یک دانه‌ی انار (درخت یک دانه انار بدهد) زیتون، جو، گندم، نان، همه‌ی این خوراکی‌ها برای این‌که به یک دانه ثمر برسد، چه‌قدر برای آن هزینه شده! چه‌قدر برای آن‌ برنامه ریزی شده! از آن آب و خاک و این تنه‌ی درخت، و برگ و آن اکسیژن و تمام این‌ها، چه‌قدر این پروژه دارد طی می‌کند تا به ثمر می‌رسد و به ما یک دانه میوه می‌دهد این نگاه و شما حق ندارید که حالا که پر از میوه است و حالا چه‌قدر زیاد شده، نادیده بگیرید و ریخت و پاش کنید دانه دانه‌ی این‌ها باید رویش حساب کنید، برای آن کار شده و الله مسرفان را دوست ندارد. منطورم در هزینه‌ی کشاوز نیست که برایش  کشاورزی شده، در این اکوسیستم، در این طبیعت، در این چیزی که الله آن را آفریده و قرار داده است همه‌ی این‌ها حساب است و الله به این شکل به مخلوقاتش دانه دانه نگاه دارد و به دانه دانه‌ی آن‌ها رسمیت می‌دهد و باید قدر دانه دانه‌ی آن‌ها را دانست به صورت همین‌طور کلی نباید به یک چیز نگاه کرد که سبب اسراف شود.

«وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا ۚ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ»(انعام/١٤٢)

و از دام‌ها حموله و فرش است. بخورید چیزی که الله روزی شما کرده است و دنبال گام‌های شیطان نروید بدون شک که شیطان برای شما دشمن واضح و آشکاری است.

و از دام‌ها حموله و فرش است «حَمُولَةً» حمل می‌کند، بلند است، قدرت دارد و «فَرْشًا» هم فرش است، پایین است مثل شتر حموله است، هم بار حمل می‌کند، خودش بلند است، قد دارد. یا گاو، قدرت دارد و فرشها؛ بز، گوسفند که پایین است، از زمین ارتفاعی ندارد، الله این‌ها را آفریده است. از همان آیات قبل که فرمود: آن‌ها تعیین تکلیف می‌کردند برای کشاوزی‌ها آیه‌ی قبل بیان فرمود و برای انعام،دام‌ها تعیین تکلیف می‌کردند هم در این آیه بیان می‌کند که الله این‌ها را آفریده است. «كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ» بخورید چیزی که الله روزی شما کرده بخورید، لازم نیست که به آن‌ها بدهید بخورید نوش جانتان. «وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَان» و دنبال گام‌های شیطان نروید، آن حرف‌هایی که به شما می‌زنند، آن حرف‌های شیاطین و انس و جن از آن شرکاء‌شان، دنبال آن حرف‌ها نروید، «إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ» که بدون شک که شیطان برای شما دشمن خیلی واضح و آشکاری است.