تلاوت این صفحه:

صفحه ۱۴۴

«فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ ۖ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ ۚ كَذَٰلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ»(انعام/۱۲۵‌)

پس کسی که الله اراده کرد که او را هدایت دهد سینه‌اش را برای اسلام شرح می‌دهد و کسی را که خواست گمراهش کند  سینه‌اش را تنگ و فشرده می‌کند.گویا  به زور از آسمان بالا می‌رود. این چنین الله ناپاکی و پلیدی را بر کسانی که ایمان ندارند قرار می‌دهد.

پس کسی که الله اراده کرد که او را هدایت دهد سینه‌اش را برای اسلام شرح می‌دهد یعنی ظرفیت پذیرشش را بالا می‌برد؛ همان افراد سرشناس شهر، آدم‌های باشخصیت، بامکنت اگر چه که در آن مسیر خیلی جایگاه‌ها، خیلی موقعیت‌ها، خیلی هم به دست آوردند ولی وقتی که خواهان هدایتند، تکبر ندارند، خدا هم بخواهد هدایتش دهد، دلش را باز می‌کند، ظرفیتش را بالا می‌برد، بگذار خیلی چیزها را از دست بدهد، هدایت خدا مهم است که آن را به دست بیاورد می‌گوید: «الله وقتی که اراده کرد که هدایتش دهد، دلش را این گونه آماده می‌کند، دلش را  برای اسلام، برای تسلیم الله شدن، باز می‌کند» اما از آن‌ور «وَمَنْ يُرِدْ» و کسی را که خواست گمراهش کند چرا؟! چون متکبر است، چون ادعا دارد، به من هم مثل پیامبران خدا به من اول داده شود این آدم سینه‌اش را تنگ می‌کند «يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا» و سخت و فشرده‌اش می‌کند انگار که دارد به زور از آسمان بالا می‌رود «كَأَنَّمَايَصَّعَّدُ»، «يَصَّعَّدُ» یعنی به زور دارد در آسمان بالا می‌رود به بلندا دارد می‌رود چون هر قدر بیشتر به بلندا برود، در آن ارتفاعات بالا، دچار هوا گرفتگی می‌شود، آنجا دیگر اعضای داخلی بدن دچار تنگی می‌شود، خود ریه‌ها دچار تنگی می‌شوند، اصلاً امکان دارد که ریه‌اش را از دست بدهد یعنی دچار پارگی شود و امکان هم دارد که بمیرد یعنی به زور دارد نفس می‌کشد نمی‌تواند برود ولی همچنان به زور دارد بالا می‌رود یعنی کسی که در مسیر گمراهی است این‌جور سینه‌اش را تنگ قرارمی‌دهد که در آن ارتفاعات، فشار هوا، فشار اکسیژن کم می‌شود. می‌گوید: «این چنین الله «الرِّجْسَ» ناپاکی و پلیدی را بر کسانی که ایمان ندارند قرار می‌دهد.» یعنی این آدم یک آدم بی‌خدایی است، آدم گمراهی است. آدمی است که در زندگی سختی به سر می‌برد، خوشبختی در جلو رویش نیست، زندگی راحتی ندارد، این‌ها همه رجس است رقم خورده بر این آدمی که ایمان ندارد، سرنوشتش با این القاب و با این چیزها ختم پیدا می‌کند.

«وَهَٰذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ»(انعام/۱۲۶)

و این راه پروردگارت، مستقیم (راست و محکم و استوار) است  قطعاً ما آیات را برای قومی که پند می‌پذیرند به تفصیل بیان می‌کنیم.

«لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۖ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ»(انعام/۱۲۷)

برای آن‌ها منزل سلامتی و امنیت نزد پروردگارشان است. الله دوست و یاور آن‌هاست به خاطر کارهایی که انجام می‌دادند.

برای آن‌هاست منزل سلامتی خانه‌ی سلام و سلامتی و امنیت، نزد پروردگارشان برایشان مهیاست یعنی کسی که غرور نداشت، خواهان هدایت بود، و دلش برای هدایت باز شد، و هدایت را پذیرفت، این‌ها نزد پروردگارشان در امنیت و سلامتی به سر می‌برند و الله ولی آن‌هاست «وَهُوَ وَلِيُّهُمْ» و این الله است، الله ولی آن‌هاست، دوست و یار و حامی آن‌هاست چرا؟«بِمَا كَانُوا، يَعْمَلُونَ» به خاطر عمل‌هایی که می‌کردند، آن کارهای خوبی که انجام می‌دادند.

«وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ ۖ وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا ۚ قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۗ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ»(انعام/۱۲۸)

و روزی که ما همه آن‌ها را جمع می‌کنیم ای گروه جنیان! شما فراوان از این انسان‌ها را گمراه کردید و دوست آن‌ها از انس می‌گوید: «ما همه از هم در دنیا استفاده کردیم» زمانی که داشتیم، آن زمان‌مان را به پایان رساندیم می‌گوید: «جایگاه شما آتش است» در آن ماندگار هستید مگر این که الله بخواهد.

«وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ» و روزی که ما همه آن‌ها را جمع می‌کنیم، در دنیا چه اتفاقی افتاده است؟! از همان پیامبران که آمدند، آن دشمنان پیامبران که آمدند و قد علم کردند بعد آن دشمنان پیامبران که با شیاطین همدست شدند، شیاطین و این‌ها با همدیگر همکار و همدست شدند تا علیه پیامبران، علیه قرآن و دین بایستند خب همه‌ی آن‌ها را (آن دشمنان پیامبران را از انس و جن) ما آن‌ جا محشور می‌کنیم بعد می‌فرماید که «يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ» ای گروه جن! ای جمعیت جنیان! شما فراوان از انسان‌ها  در جهت منافع خودتان، در جهت خواسته‌های خودتان استفاده می‌کردید، آدم‌های زیادی را توانستید به سمت خودتان جذب کنید «قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ» خیلی فراوان این انسان‌ها را گمراه‌شان کردید الان دیگر از همان روز اول آن جن سجده نکرد گفت: «من برای آدم وقت داشته باشم.» در طول این زمان، الان الان که داریم صحبت می‌کنیم، این صفحه را داریم ترجمه می‌کنیم در همان وسط کار هستیم که در حال همان قسمی که خورد؛ که من گمراه می‌کنم ولی این آیه دیگر پایان همه این‌هاست. این دوره به اتمام رسیده، به پایان رسیده است. حالا نتیجه را دارد بیان می‌کند: «ای جنیان! شما خیلی از انسان‌ها را گمراه کردید.» «وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا ۚ قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۗ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ» و  دوست آن‌ها از انس می‌گوید؛ الان به صورت توبیخ الله دارد به جمعیت جن‌ها می‌گوید که «خیلی گمراه کردید» یعنی الان دیگر واضح است که نتیجه‌ی این گمراه‌سازی چیست! نتیجه‌اش گناهان خودتان به جای خودش، تمام آن‌هایی را که گمراه کردید نیز همه بر دوشتان و حالا نتیجه‌تان چه می‌شود که به آن‌ها بیان می‌کند. دارد آن‌ها را توبیخ می‌کند و در وسط توبیخ، جنیان حرفی ندارند چون می‌دانند واقعاً این‌جوری است؛ یک انسی می‌آید از همان کسانی که در دنیا با همدیگر تعامل داشتند، همکاری داشتند، حال در بحث طلسم و جادو گرفته تا مسائل شهوانی و مسائل و هر مسئله‌ای که مردم را به سمت گمراهی می‌برد دوست‌شان از جنس انسان آن‌جا جواب می‌دهد که «وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ»، «رَبَّنَا» پروردگارا «اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ» ما همه از هم در دنیا استفاده کردیم ما هم از آن‌ها استفاده کردیم یعنی تعامل ما دوطرفه بوده یعنی انگار دارد از جن دفاع می‌کند که ما هم از این‌ها استفاده کردیم ما یکسری چیزهایی برای ضربه زدن به اهل توحید، به دیگران، برای طلسم یا برای گمراه‌ سازی از آن‌ها خواستیم برای ما انجام می‌دادند، ما هم از جنیان استفاده می‌کردیم حالا تکلیف ما چه می‌شود؟! «رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ»، «وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا» و ما زمانی که داشتیم آن زمان‌مان را به پایان رساندیم یعنی زندگی‌مان را کردیم، تمام شد، از دنیا رفتیم و الان، آن زمانی که تو برای ما تعیین کردید «أَجَّلْتَ لَنَا» زمانی که ما باید دوباره از قبرمان بلند شویم، زنده شویم، الان به این مرحله رسیدیم که بعد از زندگی دنیا مردیم و دوباره الان رسیدیم به همانی که شما تو ای خدایا برای ما تعیین کردی و ما الان دوباره زنده شدیم یعنی الان تکلیف ما چیست؟ ما در دنیا با هم خیلی کارها انجام دادیم (با کمک جنیان) «قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ» جواب‌شان را می‌گوید: «جایگاه شما آتش است» چون دو تا بیشتر نیست یا آتش، یا جنت است؛ جایگاه شما آتش است از نظر زمان در آن ماندگار هستید.«خَالِدِينَ فِيهَا»، «إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ» مگر این که الله بخواهد که همه چیز به مشیت الله برمی‌گردد بدون شک که پروردگار تو بسیار سنجیده‌کار، حکیم و بسیار داناست «إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ» همه تصمیمات، کارهایش، قضاوت‌هایش و همه برنامه‌هایش را بر اساس حکمت و علم انجام می‌دهد، تمام چیزهایی که از روز اول آن شیطان، آن جن سجده نکرد و تمام این دنیایی که گذاشت. و مرگ‌شان و دوباره زنده کردن‌شان، همه و همه این‌ها را الله پیش برد و بر اساس حکمت و علم بود و همه‌ی این‌ها را خواسته بود یعنی جزء مسائلی بود که خدا آن را اراده کرده بود که اتفاق بیفتد.

«وَكَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ»(انعام/۱۲۹)

و این چنین ما بعضی از ظالمان را دوست (حامی و یاور) برخی ظالمان دیگر قرار می‌دهیم به خاطر کارهایی که انجام می‌دادند.

وقتی که انسان از درون خراب باشد ما هم یک دوست ظالم را مسلط او می‌کنیم، در کنارش می‌آوریم، انس یا جن باشد این‌جوری ما آن‌ها را گرد هم چمع می‌آوریم، هر کس بنا بر فکر و ذات خودش همان افراد کنارش می‌آید چرا؟ به خاطر کارهایی که قبلاً انجام داده  یعنی کارهایش خراب بوده، دلش خراب بوده است و آخرش هم این‌جوری همراه آن‌ها که دیگر سرنوشتش در قیامت که همراه آن‌ها وارد جهنم می‌شود.

«يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا ۚ قَالُوا شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنْفُسِنَا ۖ وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ»(انعام/۱۳۰)

ای جمعیت جن و انس! آیا پیامبران  از جنس خودتان سراغ شما نیامدند که آیات من را برایتان بیان کنند؟! و از رسیدن چنین روزی  شما را انذار دهند! می‌گویند:«ما بر علیه خودمان شهادت می‌دهیم. زندگی دنیا آن‌ها را فریب دادو بر علیه خودشان گواهی دادند که آن‌ها کافر بودند.

«يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ» ای جمعیت جن و انس! «يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ» خطاب به هر دو، روز قیامت است «أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا ۚ قَالُوا شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنْفُسِنَا ۖ وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ» در ادامه‌ی صحنه که داشت به جنیان می‌گفت: «زیاده‌روی کردید، آدم‌های زیادی را جذب خودتان کردید، گمراهشان کردید.» (در ادامه‌ی آن صحبت است) ای جمعیت جنیان و انسان‌ها! آیا پیامبران از وسط خودتان از جنس خودتان سراغ شما نیامدند؟! «أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ» که: «يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي» که آیات من را بر شما قصه بکشند، برای‌تان بیان کنند پیامبران نیامدند؟ «وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا» پیامبران نیامدند که از رسیدن چنین روزی به شما اخطار دهند! «يُنْذِرُونَكُمْ» انذارتان دهند؟ اخطارتان دهند؟ «لِقَاءَ» رسیدن، «يَوْمِكُمْ هَٰذَا» چنین روزی برای شما که یک روزی خواهد رسید، دوباره زنده خواهید شد، و مسئولیت تمام کارها بر دوش‌تان، باید بپذیرید، و عقوبتش را باید بکشید، به شما از چنین روزی نگفتند! «قَالُوا شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنْفُسِنَا» می‌گویند: «ما بر خودمان، بر علیه خودمان شهادت می‌دهیم.» (یعنی حرفی نداریم سرشان پایین) بر علیه خودمان شهادت می‌دهیم یعنی جواب واضح است یعنی آره، یعنی بله، یعنی آمدند یعنی گفتند «شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنْفُسِنَا»، «وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا» پس چه شد؟ زندگی دنیا آن‌ها را فریب داد؛ همین دنیایی که اکنون داریم صحبت می‌کنیم، داخلش هستیم، همین زندگی دنیا گول‌شان داد. «وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ» و بر خودشان (بر علیه خودشان) گواهی دادند که ما «أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ» که آن‌ها کافر بودند یعنی با زبان خودشان می‌گویند که: «ما کافر بودیم و علیه پیامبران، علیه کتاب خدا (قرآن) علیه مسلمانان، علیه دین خدا اقدام می‌کردیم و این را برای خودشان آن‌ جا اعتراف می‌کنند.

«ذَٰلِكَ أَنْ لَمْ يَكُنْ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَىٰ بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ»(انعام/۱۳۱)

آن به این خاطر است که پروردگارت به خاطر ظلم، هلاک کننده شهرها نیست در حالی که اهلش غافلند.

در آیه قبل دو بار از زبان خود آن جمعیت کافر جن و انس صادر شد که «قَالُوا شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنْفُسِنَا» این یک بار و بار دوم «وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ» خودشان علیه خودشان اعتراف می‌کنند که آری در دنیا کافر بودند و اکنون دارد می‌گوید: «این اعتراف، این صحنه، این پرسش در روز قیامت به این خاطر است که شما بفهمید پروردگار تو در این دنیا هیچ شهری را (یعنی مردم هیچ شهری را) نابود نمی‌کند، آن‌ها را عذاب نمی‌دهد، ولو که مردم ظالمند، ولو  که مردم کافرند، به ظلم هر نوع گناه و کفری در دنیا هم داشته باشند الله آن‌ها را در دنیا عذاب نمی‌دهد تا زمانی که آن‌ها را آگاه نکرده و هدایت خودش را به مردم نرسانده است یعنی پیامبران را می‌فرستد و به هر شکل این هدایت را در دسترس مردم قرار می‌دهد، آن‌ها را از غفلت خارج می‌کند بعد که آگاهانه کافر شدند و به هدایت خدا پشت کردند حالا دیگر در دنیا یا آخرت مستحق عذاب می‌شوند.