«وَلَوْ أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيَارِكُمْ مَا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِنْهُمْ ۖ وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا» (نساء/۶۶)

و اگر مابر آنها می­نوشتیم که خودتان را بکشید یا خودتان را ازشهرتان بیرون کنید، ازشهرتان بیرون بروید، انجام نمی دادند این دستورات را جز اندکی ازآنها، واگر آنها انجام می دادند آنچه که بهش وعظ داده می­شود، به آنها آموزش داده می­شود، اگر انجام می­دادند  قطعا برایشان بهتربود واستوارتر.

درصفحه قبل بیان فرمود: که آنها بسوی طاغوت می­روند ومشکلات رو می­خواهند زیر دست طاغوت حل کنند، طاغوت هم که غیراز ظلم وستم وجنگ  کاردیگه ای ندارد، والا طاغوت نمی­شد و  برعکس بازگشت آن مشکلات به خدا و رسول را نمی پسندیدند وبا ارجاع به طاغوت امکان دارد  سبب کشته شدن خیلی ها شده باشند، حالا اینها مستحق قتل­اند آیا؟ فرمود نه «فاعرض عنهم» آنها را رها کن، فقط  با آنها صحبت بکن، بهشان اندرز بده، حالا دراین فضا برای توبه اینکار می فرماید که: چون کارشان خیلی سنگین هست امکان دارد  بخاطر اینکار اینها را به کشتن داده باشند، خیلی ازبیگناهان مثل زن، بچه، حالا می فرماید برای توبه اینکار اگر ما برای آنها می­نوشتیم، واجب می­کردیم که شما ازباب توبه که خدا از گناهتان در بگذرد، خودتان رابکشید، یا اینکه خودتان را آواره کنید، بروید دیگر لیاقت ماندن دراین جامعه را ندارید که این بلاها رو سر مردم این جامعه درآوردید، ازاینجا بروید یا اینکه خودتان روکلا از زندگی حذف بکنید چون این همه شما ایجاد دردسر کردید برای جامعه، برای توبه اگرشما این کار را انجام بدهید خدا گناهانتان را می­بخشد، حالا اگر ما اینها را بهشون می گفتیم، این دستورات را برایشان واجب می­کردیم، بازهم برای توبه اکثریت­شان این­کار را انجام نمی دادند الا تعداد کمی، یعنی دوباره خواهان توبه وبخشش هم نیستند اینها؛ واگر آنها به آنچه که بهشان موعظه داده شده قبلا، موقع مشاجرات بسوی الله و رسول برگردید، اطاعت ازالله و رسول بکنید و تمام آن ماجراها، اگر آنها را گوش می­دادند به اینوروآنور نمی­رفتند، دست به طاغوت، دست  کمک بسوی طاغوت درازنمی­کردند، اگر به آن موعظه­ها گوش می­دادند قطعا برای­شان بهتربود «لکان خیرالهم واشد تثبیتا» وزندگی­شان استوارتربود، دیگر حیرت نداشتند، گرفتاری نداشتند، زندگی راسخ، محکم و درست وحسابی داشتند «واشد تثبیتا » ثبوت قدم داشتند درزندگی و دریک مسیر درست و محکم حرکت می­کردند، همه چیز بخیروخوشی تمام می­شد تازه.

«وَإِذًا لَآتَيْنَاهُمْ مِنْ لَدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا» (نساء/۶۷)

ودراین صورت که اگربه آن موعظه­ها عمل می­کردند ما قطعا صد درصد (لَ) صد درصد، مابه آنها ازجانب خودمان اجرعظیمی هم می­دادیم، دیگر چه می­خواهند واضافه برآن؛

«وَلَهَدَيْنَاهُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا»(نساء/۶۸)

 وقطعا آنها را به صراط مستقیم هم هدایت می­دادیم، راهنمایی می کردیم.

 باوجود آن­همه کارهای خطرناک؛ ولی اگرآنها یک قدم بربگردند ما تمام این لطف­ها رادرحقشان انجام می­دهیم چرا برنمی گردند؟!

«وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا»(نساء/۶۹)

وکسی که از الله و رسول اطاعت کند پس آنها همراهند باکسانی که الله بهشان انعام بخشیده، درحقشان الطاف وعنایات فرموده، ازپیغمبران، آنها می­شوند همراهان پیغمبران وصدیقان وشهیدان وصالحان، نبیین که مشخص است، برایشان وحی می­شود، صدیقین کسانی که ازدیگران  سبقت میگیرند  درتصدیق همان انبیاء، ازهمه جلوتر، زودتر به او ایمان می­آورند ومی­شوند معاونینش وهمکارانش وشهدا، تمام کسانی که بصورت عام برای دین خدا فعالیت می­کنند، تلاشگری می­کنند ومی­رسانند و بصورت اخص کسانی که درمسیررساندن دین الله جانشان را می­دهند وکشته می­شوند، شهید می­شوند وصالحان آنهایی که به دین الله عمل میکنند، ما کسی که از الله ورسول اطاعت بکند، او را شامل اینها می­کنیم، به اینها، آنها را پیوست می­کنیم «وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا» واینها چقدرهمراهان خوبی هستند که آدم با اینها همراه بشود.

«ذَٰلِكَ الْفَضْلُ مِنَ اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ عَلِيمًا»(نساء/۷۰)

این فضل هست ازجانب الله، وکافی است که الله علم دارد ونسبت به همه چیزآگاه است.

این فضل هست ازجانب الله، کسی که از الله ورسول اطاعت بکند فضل الله نصیبش شده، کسی که همراه نبیین وصدیقین وشهدا وصالحین شود، فضل الله شاملش شده «وَكَفَىٰ بِاللَّهِ عَلِيمًا» وکافی است که الله علم دارد ونسبت به همه چیزآگاه است، یک روندی درزندگی­اش انتخاب کرده، درمسیر اطاعت ازالله ورسول، در مسیررسیدن به صدیقین، شهدا، صالحین و زندگی­اش را برآن اساس تنظیم کرده وهیچکس مطلع نیست «وَكَفَىٰ بِاللَّهِ عَلِيمًا» همین که الله می­داند که داخل زندگی­اش چه کارهای درست ومفیدی دارد انجام می­دهد وتلاشگری می­کند، همین که الله می­فهمد کافیست، نیاز به دیگران نیست که تشویق وانگیزه بهش بدهند.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُبَاتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعًا»(نساء/۷۱)

ای کسانی که ایمان آوردید، شما احتیاطتان را بگیرید، حذرتان را بکار بگیرید، پس خارج شوید بصورت دسته دسته یا خارج شوید دسته­جمعی

 یعنی درمقابل دشمن، درمقابل آن طاغوت که می­خواهد جامعه شما را سربه نیست بکند، حالا شما باید مواظب باشید، دشمن را دست کم نگیرید باید تمام احتیاطتان را بکار ببندید ودرموقعیت دشمن تشخیص بدهید؛ یا «فَانْفِرُوا ثُبَات» بصورت دسته دسته خارج بشوید مثلا امروز یک لشکر با پنج هزار نفرمثلا حرکت کرد، فردایش دوباره یک گردان پنج هزارنفری دیگر پشت سرشان حرکت می­کند، پس فردا دوباره مثلا یک گردان ده هزارنفری پشت سرشان حرکت می­کند «ثُبَاتٍ» گروه گروه، دسته دسته، گردان گردان، آنها وقتی که دارند می­جنگند یکدفعه وقتی نیروی تازه‌نفس وکمکی می­آید هم دشمن دچار رعب می­شود و هم مسلمان­ها قوت قلب می­گیرند برای آمدن نیروی جدید، پس به نسبت آن دشمنی که دارید حذر بکنید، برنامه ریزی بکنید ویا  دسته دسته خارج بشوید به این شکل ویاتمام قوای­تان را همراه وهمزمان خارج بکنید وبروید بسمت دشمن «أَوِ انْفِرُوا جَمِيعًا»

«وَإِنَّ مِنْكُمْ لَمَنْ لَيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِيدًا»(نساء/۷۲)

و بدون شک ازشما هستند کسانی که خودشان را به تاخیر می اندازند، معطل می­کنند، پس اگربه شما مصیبتی رسید، می­گویند، خدا درحقم خیلی لطف کرد که همراهشان نبودم، اگر من هم همراهشان بودم من هم کشته شده بودم.

و بدون شک ازشما هستند کسانی که خودشان را به تاخیر می اندازند، معطل می­کنند، نمی­روند همراهشان نه بصورت دسته دسته همراهی می­کنند ونه دسته­جمعی ،خودشان را به تاخیر می اندازند، منتظرند که ببینند چه می­شود نتیجه، پس اگربه شما مصیبتی رسید، شکست خوردید مثلا، می­گویند: «قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِيدًا» خدا درحقم خیلی لطف کرد که همراهشان نبودم، چقدرکشته دادند اینها، شکست خوردند، اگر من هم همراهشان بودم من هم کشته شده بودم، معلوم نبود شاید زخمی می­شدم، شاید فلج می­شدم، خدا را شکر که من همراهشان نبودم!

«وَلَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِنَ اللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَنْ لَمْ تَكُنْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا»(نساء/۷۳)

واگر به شما فضلی برسد از جانب الله، آن موقع می­گویند انگار که اصلا بین شما وبین آن شخص اصلا هیچ ارتباطی وجود نداشته، ای­کاش من همراهشان بودم و به این پیروزی بزرگ می رسیدم.

واگر به شما فضلی برسد از جانب الله، پیروز بشوید یا غنیمت بیایید، آن موقع می­گویند انگار که اصلا بین شما وبین آن شخص اصلا هیچ ارتباطی وجود نداشته، انگار یک اجنبی تمام عیار جزوتان  بوده، هان، جزو گروهتان بوده که باید همراهتان می­امد، جزو شماست ولی انگارکه هیچ پیوندی بین شما وجود ندارد، هیچ ارتباطی بین شما وجود ندارد، انگار یک اجنبی، یک غریبه است درحالی­که هم لشکری شماست، آن سربازجزو شماست حالا می­گوید «يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ» ای­کاش من همراهشان بودم و به این پیروزی بزرگ می رسیدم اینها پیروز شدند وای چقدرغنیمت! چقدروضعشان خوب شد! هم پیروزی درجنگ هم غنیمت درجنگ وای­کاش من این پیروزی بزرگ را بدست می­آوردم وهمراهشان بودم! عده­ای ازشما اینجورید، حالا این آیات دارد یک سری دانش نظامی را آموزش می­دهد که درپیروزی وجنگ  خیلی می­تواند موثر باشد بطورمثال وقتی یک لشکر می­خواهد پیروز بشود باید برای خودش برنامه ریزی داشته باشد «خُذُوا حِذْرَكُمْ…»(نساء/۷۱) بدون شتابزدگی باید بفهمد که چطوری آن سربازها را از نظر نظامی آرایش بدهد، صفهای­شان را آرایش نظامی بدهد، حالا می­شود «…فَانْفِرُوا ثُبَاتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعًا»(نساء/۷۱) ودیگر اینکه مثلا این سربازها که میخواهند حرکت بکنند باید این حرکت نظامی را مال خودشان ببینند، باید خودشان را درپیروزی آن  سهیم ببینند ومال خودشان است وپیروزی وشکست مربوط به خودشان ببینند وبا تمام وجود باید انجا انگیزه بگذارند، علاقه نشان بدهند نه اینکه خودش را اجنبی حساب بکند وبعد منتظر بشیند که  چه اتفاقی می­افتد، خوب این می­شود برای شکست، مثل یک تیم فوتبال ازاول تا آخرش این را، خودشان را سهیم بدانند درپیروزیش و الان دارد آموزش می­دهد که عده‌ای ازشما خودتان را شریک نمی­دانید دراین جنگ، انگاراجنبی، دورایستادید میخواهید چکار بکنید، این دانش نظامی را دارد آموزش می­دهد که آن سربازها آن فرماندهان  اینها را بصورت ضابطه و قانون موفقیت و پیروزی دربیاورند ودرجنگ­ها اجرایش بکنند.

«فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ ۚ وَمَنْ يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا»(نساء/۷۴)

پس باید بجنگند درراه الله، آن کسانی­که زندگی دنیا رو فروختند به آخرت، وکسی­که در راه الله بجنگد، درنتیجه یا کشته شود «فَيُقْتَلْ» ویا پیروزشود «أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا» پس درآینده ما اجرعظیمی به او می­دهیم .

باز هم ازتاکتیک­های پیروزی درجنگ، ازقوانین نظامی، که سرباز فقط نگاهش به جلو باشد، تو زندگی دنیای­ات را فروختی به آخرت، تمام شد، زن،بچه،ماشین،خانه، همه جزو دنیاست؛ اینها را فروختی به آخرت، تو پیروز بشوی یا کشته بشوی، آنجا برایت آماده هست، نگاه به عقب نباشد، نگاه به جلو باشد ودارد سربازها را تربیت می­کند این آیات، ازبعد نظامی.