صفحه‌ی ۶۷

«وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران/۱۳۳)

و شتاب کنید به سوی مغفرتی از جانب پروردگارتان و بهشتی که عرض آن به اندازه‌ی آسمان ها و زمین است، برای انسان‌های با تقوا آماده شده است.

و شتاب کنید به سوی مغفرتی از جانب پروردگارتان و بهشتی که عرض آن به اندازه‌ی آسمان ها و زمین است، برای انسان‌های با تقوا آماده شده است. قبل از ورود به آیات بعد این را داشته باشیم، وقتی ما قرآن می‌خوانیم، خیلی از آیات قرآن، یک سری از ویژگی‌هایی را بیان می‌کند. ما این توجه را داشته باشیم که آیا این ویژگی‌ها، ما در آن هستیم یا نه، این ویژگی‌ها در وجود ما حاضر هست، یا غایب است، ما با این ویژگی‌ها و خصلت انس داریم! و به سمت آن داریم تلاش می‌کنیم، یانه! بی خیال هستیم. قرآن، می‌خواهد یک ویژگی‌هایی درون ما ایجاد بکند، وما اگر بخوانیم و برویم و به درون مان نگاه نکنیم، آیات هیچ اثری روی ما نمی‌گذارد، به همین خاطر باید پای آیات ایستاد و دید که الله چه چیزی می‌خواهد بگوید و چه بنده‌ای را می‌خواهد تربیت کند. الان در این آیه بنده‌ای را می‌خواهد تربیت بکند که، به سوی مغفرت از جانب الله و به سوی بهشت تلاشگر هست، یعنی برایش مهم است، که بخشش الله و بهشت الله را بدست بیاورد. حالا می‌گوید که سرعت بکنید، بشتابید، بی خیال نشوید، همت کنید، خب آیا این همت، این حس در وجود ما هست یا نه؟! و برای انسان‌های با تقوا آماده شده است، هرکس این را می‌خواهد، خدا به او می‌دهد و برایش فراهم می‌کند. چه کسی!؟

«الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» (آل‌عمران/۱۳۴)

برای آن کسانی که در راحتی و سختی انفاق می‌کنند، و کسانی که خشمشان را فرو می‌خورند، و مردم را (خطاهایی که از آن‌ها دیدن را) عفو می‌کنند، والله آدم‌های محسن را دوست دارد.

برای آن کسانی که در راحتی و سختی انفاق می‌کنند. یعنی؛ مفید بودن، به درد دیگران خوردن، به داد دیگران رسیدن، هم در حالت راحتی و خوشحالی، و هم موقع سختی و گرفتاری باز خودشان در سختی هستند با این وجود از فکر دیگران خارج نیستند، یعنی دغدغه‌ی دیگران را دارند: «فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ» «وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ» و کسانی که خشمشان را فرو می‌خورند، اجازه نمی‌دهند که به بیرون بروز کند، فرو می‌برند، و خشمشان را کنترل می‌کنند. «وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ» و عفو می‌کنند، نه فقط اینکه خشمشان را درون خود به صورت عقده نگه می‌دارند، بلکه آن بدی را که دیدن عفو می‌کنند؛ مردم را آن کسانی که به او بدی کردند، و شامل همه‌ی مردم می‌شود، «النَّاسِ»: از همسر و فرزند و پدر و مادر و همکار و‌ همه‌ی مردمی که امکان دارد، خطایی، اشتباهی  انجام داده باشند، مردم را عفو می‌کنند. «وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» این‌ها انسان‌های محسن و نیکو‌کار هستند والله آدم‌های محسن را دوست دارد.

«وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَىٰ مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ» (بقره/۱۳۵)

و کسانی که وقتی کار زشتی را انجام می‌دهند، یک فعل قبیحی را انجام می‌دهند، یا به خودشان ظلم می‌کنند، الله را به یاد می‌آوردند، در نتیجه برای آن خطایشان، گناهشان، طلب بخشش می‌کنند. و کی هست که جز الله گناهان را ببخشد و بر آنچه که انجام می‌دادند مداومت نمی‌کنند، در حالی که می‌دانند.

و کسانی که وقتی کار زشتی را انجام می‌دهند، یک فعل قبیحی را انجام می‌دهند، یا به خودشان ظلم می‌کنند، الله را به یاد می‌آوردند، متوجه الله می‌شوند، به خودشان می‌آیند، «فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ » در نتیجه برای آن خطایشان، گناهشان، طلب بخشش می‌کنند. این آدم ها که هروقت خطایی انجام دادند طلب بخشش می‌کنند، این شهامت را دارند که معذرت خواهی کنند، هم از آن کسی که در حقش بدی کرده و هم از الله طلب بخشش می‌کند. «وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ» و کی هست که جز الله گناهان را ببخشد. «وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَىٰ مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ» و بر آنچه که انجام می‌دادند مداومت نمی‌کنند، بر آن گناه اصرار ندارند هی تکرار نمی‌کنند، ادامه نمی‌دهند ، در حالی که می‌دانند این کارشان گناه و عصیان خدا است، بهشت برای این‌ها آماده شده است.

«أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ» (آل‌عمران/۱۳۶)

اینهایی که این ویژگی‌ها را دارند، اینها پاداششان مغفرتی از جانب پروردگارشان است، الله آنها را می‌بخشد و بهشتی که از زیر آن نهرها جاری است، پاداششان است، در آنجا در آن وضعیت، برای همیشه ماندگار هستند، «خَالِدِينَ فِيهَا». «وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ» و چه قدر زیبا است پاداش انسان‌های تلاشگر و کسانی که عمل می‌کنند، نه اینکه فقط شعار بدهند، نه اینکه فقط برای دیگران بگویند، خودشان عمل می‌کنند، برای همچین آدم‌هایی چه پاداش خوب و زیبایی برایشان مهیا شده است. یعنی همان اول آیه فرمود: «وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ» اینجا می‌فرماید: «أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ» وسط این دوتا این ویژگی‌ها را دارند، ارتباطشان هم با مردم، مفید بودن برای دیگران، و هم به نسبت خودشان، یک شخص در مسیر درست، با اراده‌ی بالا، با شهامت و شجاعت، زمانی که خطا می‌کنند و در اکثر اوقات بر خودشان مسلط هستند، از روی خطا و گناه و عصیان، دانسته آن را انجام نمی‌دهند و تکرار نمی‌کنند.

 «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ» (آل‌عمران/۱۳۷)

قطعا قبل از شما، سنت‌هایی، حوادثی گذشته، پس بروید در زمین بگردید، نگاه کنید، فکر کنید که عاقبت انسان‌های مکذب، چه شده است و کجا رسیده‌اند.

قطعا قبل از شما، سنت‌هایی، رخدادهایی، حوادثی گذشته، شما انسان‌های اول نیستید، قبل از شما خیلی آدم‌ها بوده، خیلی رخداد‌ها اتفاق افتاده است برای آنهایی که قبل از شما بودند، پس بروید در زمین بگردید؛«فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ».«فَانْظُرُوا» نگاه کنید، فکر کنید که عاقبت انسان‌های مکذب، کسانی که به صحبت‌های الله ایمان نمی‌آوردند و به آن عمل نمی‌کنند؛ به مسائلی که در آیات قبل بیان کرد و کل مسائل هدایت، آنهایی که تکذیب می‌کنند، نگاه کنید که عاقبت آنها چه شده است و کجا رسیده‌اند.

 «هَٰذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران/۱۳۸)

این بیانی، روشنگری برای مردم هست، و پند و اندرزی برای انسان‌های با تقوا است.

این بیانی برای مردم هست، روشنگری برای مردم هست، می‌خواهد همه چیز را برای مردم واضح بیان کند، این آیات، این قرآن، و سراسر هدایت است، راه درست،  و پند و اندرزی برای انسان‌های با تقوا است، که راه درست زندگی را برای خودشان از همین قرآن تشخیص بدهند و انتخاب کنند.

«وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» (آل‌عمران/۱۳۹)

و شما احساس سستی و پوچی نکنید و اندوهگین نشوید، درحالی که شما برتر و بالاتر هستید، اگر شما یک مؤمن واقعی باشید.

وشما سستی نکنید، احساس سستی و پوچی نکنید و اندوهگین نشوید، غم نخورید غصه نداشته باشید، درحالی که شما بالاتر هستید، یک سری حوداثی در زندگی می‌آید، این می‌چرخد. منتها شما احساس ضعف و و ناراحتی و سستی نکنید، درحالی که شما برتر و بالاتر هستید، اگر شما یک مؤمن واقعی باشید.

«إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ ۚ وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَدَاءَ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ» (آل‌عمران/۱۴۰)

اگر به شما یک جراحتی رسید، اگر شما صدمه دیدید، قطعا قوم دیگر هم به مثل همین صدمه دیده‌اند و این ایام را ما بین مردم می چرخانیم و تا بداند، الله کسانی که ایمان آورده‌اند؛ ایمان واقعی و از شما گواهانی بگیرد، والله انسان‌های ظالم را دوست ندارد.

اگر به شما یک جراحتی رسید، اگر شما صدمه دیدید، قطعا قوم دیگر هم به مثل همین صدمه دیده‌اند. «وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ»؛ واین ایام را ما بین مردم می چرخانیم، از قدیم‌الایام، این زیر و بالای زندگی، این خوشی و ناخوشی این سختی و ناراحتی، این پیروزی و شکست، این خوشحالی وغم، این از قدیم‌الایام، ما این را بین مردم می‌چرخانیم. «وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَدَاءَ»؛ و تا بدانند، الله کسانی که ایمان آورده‌اند؛ ایمان واقعی، تا برای الله مشخص شود، چه کسانی واقعا ایمان دارند، و از شما گواهانی بگیرد، هم برای الله اثبات شود؛ الله که همه چیز را می‌داند، ولی در بیرون مشخص شود، در این حوادث، در این جریانات زندگی، در این شکست‌ها، در این مصیبت‌ها، در این‌ها مشخص شود چه کسانی واقعا ایمان دارند. و از شما گواهانی بگیرد، کسانی که مثلاً بر سر مؤمنان مصیبت در می‌آوردند، می‌کشند، می‌جنگند، دین خدا را انکار می‌کنند، هدایت را نمی‌پذیرند، خدا می‌خواهد در همین دنیا به شما یک مصیبت‌هایی هم برسد، شکست‌هایی هم برسد، مثلا:در جنگ أحد، شکست‌هایی برسد، بگذار که از شما شاهدانی بگیرد، شهیدانی بگیرد، که روز قیامت شهادت بدهند، که آن کافرهاحاضر شدند که علیه دین خدا بجنگند و خون بریزند و این‌ها را کشتند. شما را به عنوان شهید ‌بگیرد که در روز قیامت شهادت بدهید، که دین خدا برایشان آمد. «وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ» والله انسان‌های ظالم را دوست ندارد، به همین خاطر هم علیه آن‌ها شاهد هم می‌گیرد.