تلاوت این صفحه:

سوره مبارکه انعام

صفحه ۱۲۸

«بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ»

«ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ ٱلظُّلُمَٰتِ وَٱلنُّورَۖ ثُمَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ»(‌انعام/۱)

حمد و ستایش برای الله‌‌ای که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و تاریکی‌ها و نور را قرار داد، با این وجود کسانی که نسبت به پروردگارشان کافر هستند عدول می‌کنند و به سمت معبودان دیگر می‌روند.

سوره مبارکه انعام‌، در بدایت سوره اگر یک چیز‌هایی بدانیم خوب است، انعام: جمع نعم است‌، به معنای چهارپایان از حیوانات حلال گوشت‌؛ شتر، گاو‌، گوسفند و بز. در سوره‌ی مائده‌ صحبت از سفره‌ی آسمانی شد و انعام‌ حالا یکی از جنبه‌های استفاده از انعام همین سفره‌ی انسان‌ها است و یک سفره‌ی زمینی هست و دست‌یافتنی‌ بر عکس سفر‌ه‌ی آسمانی‌، برای همگان است و در کل از اول قرآن‌ اگر بخواهیم نظری بیندازیم سوره‌ی مبارکه‌‌ی فاتحه داشتیم که قرآن با آن فتح می‌شد‌، شروع‌ می‌شد و بعدش سوره‌‌ی مبارکه‌ی بقره‌، همین که قرآن باز شد‌ الان دیگر شما باید اعتماد کنید همیشه آموزنده، به آموزگار‌، باید اعتماد کرد. اگر اعتماد نداشته باشیم به مثل داستان گاو بنی اسرائیل‌ می‌شویم که آن‌ها به پیامبرشان اعتماد نکردند و به خدای‌ خودشان که به آن‌ها داشت آموزش می‌داد در نتیجه‌‌ گرفتار شدند و تا زمانی که اعتماد نکردند موفق هم نشدند. بعد از بقره‌، می‌رسیم به آل عمران‌، یکی از خانواده‌هایی به عنوان الگو‌ نام می‌برد؛ آل عمران‌، که چطور وقتی به الله‌‌ اعتماد کردند و وفاداریشان را اثبات کردند چطور خدا آن‌ها را انتخاب‌ کرد و ما اگر به الله و رسول اعتماد کنیم ما هم منتخب الله می‌شویم‌، الله ما را هم به عنوان بندگان ویژ‌ه‌‌اش و مؤمنش انتخاب می‌کند. بعد از آل عمران رسیدیم به نساء و حقوق زنان؛ آدم هر چقدر هم اعتماد کند‌، هر چقدر هم کارهای خوب و شایسته انجام دهد ولی توجه به زن‌ها نداشته باشد که نیمی از جامعه هستند‌‌، شقایق مردان هستند‌، نیمه دوم مردان هستند اگر به زن‌ها توجه نداشته باشد به زن‌ها‌ ظلم کند‌، آن به جایی نمی‌رسد پس توجه داشتن به خانم‌ها‌‌ بعد از آن دیگر برای موفقیت‌، شرط است. بعد از آن به سوره‌ی مائده‌‌ رسیدیم که حالا  شما قرآن را فتح کردید‌، بازش کردید‌، به خدا وپیامبر‌ اعتماد کردید و بعدش الان دارید تلاش می‌کنید که پیش الله‌ منتخب شوید و حواس‌تان به حق و حقوق اطرافیان‌تان خاصتاً زن‌ها هم هست حالا می‌خواهید در میدان دینداری جلو بروید‌ مواظب یک تفکر باشید‌ و آن اینکه همه چیز برای‌تان معجزه‌آسا‌، خدا همه چیز دم دست‌تان قرار بدهد‌، مواظب این تفکر باشید که مبادا به مثل داستان پیروان عیسی‌ علیه‌السلام از خدا و پیامبرش چنین تقاضایی کنید، باید برای موفقیت تلاش‌گر باشید و به ذهن و اندیشه‌ی خودتان اعتماد کنید، از آن کار بکشید و با اندیشه و تفکر و منطق پیش بروید تا موفق باشید، منتظر دست‌های غیبی نباشید‌، تلاش‌تان را باید انجام دهید و بعد از آن دیگر به انعام‌ می‌رسیم که نیاز نیست‌ شما منتظر باشید از بالا سفره بیاید، شما به همین چیزهایی که دم دست‌تان است‌، همین چیزهایی که می‌بینید‌، مشاهده‌ای هست‌، از روی اندیشه و تعقل‌، به آن می‌رسید‌، شما می‌توانید به خیلی چیز‌ها پی ببرید مثل همین‌‌ که اگر می‌خواهید به الله پی ببرید‌، به خلقت آسمان‌ها و زمین‌ توجه کنید «ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ» حمد و سپاس و ستایش برای الله‌‌ای که آسمان‌ها و زمین را آفرید، این‌ها شوخی نیست کوچک هم نیست‌، آسمان‌ها و زمین‌، مجموعه‌ی آفرینش هستی، و تاریکی‌ها و نور قرار داد که در همین‌ها داریم زندگی می‌کنیم. تاریکی‌ها‌، نتیجه‌ی خیلی طراحی‌هاست که بوجود آمده‌، این تاریکی‌ و نور‌، نتیجه‌ی یک مهندس خیلی پیچیده و نظم  خیلی بالایی است که نتیجه‌اش ظلمات و نور شده و الله این را قرار داده‌، حمد و ستایش برای چنین الله‌ای است با این وجود که نقش الله در این هستی‌ این‌‌گونه‌ است‌، بوجودآورنده‌ی همه چیز است‌، با این وجود‌، «ثُمَّ» ولی فاصله است، کسانی که نسبت به پروردگارشان کافر هستند‌، کسانی دیگر را همتا قرار می‌دهند‌؛ و از الله‌، به سمت دیگر‌ می‌چرخند، از الله عدول می‌کنند.

«هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا ۖ وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ۖ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ»(‌‌انعام/‌۲)

او کسی است که شما را از گل‌ آفرید‌، آنگاه برای شما زمانی را مشخص کرد  و اجلی نام برده و مشخص شده نزد الله‌، زمانی را مشخص کرد‌ با این وجود شما در شک هستید.

توضیحات:

او کسی است که شما را از گل آفرید‌، آن‌گاه برای شما زمانی مشخص کرد «ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا» و اجلی نام برده و مشخص شده نزد الله‌، فقط پیش خودش زمانی را مشخص کرد با این وجود شما در شک هستید و چیز‌هایی را از سر خودتان استخراج می‌کنید و می‌بافید. الله را می‌خواهید بشناسید به سفره‌ی آسمانی نگاه نکنید به خلقت خودتان نگاه کنید خدا را می‌شناسید‌ که شما را از گل آفرید البته نه چیزهای دیگر‌، نه اسطوره‌های دیگر‌ و از شامپانزه‌ وچیز‌های دیگر‌، شما را از گل‌، آفرید و بعد برای‌تان زمانی در حیات‌تان‌، قرار داد، بعد از آفرینش‌، زمان در اختیار شما قرار داده شد «ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا»، «وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ» علاوه بر یک بازه‌ی زمانی که در اختیار شماست‌، یک زمانی هم الله پیش خودش مشخص کرد که در کدام ساعت‌، کدام دقیقه و کدام ثانیه‌، زمان شما‌ به اتمام می‌رسد و شما خبردار‌، از آن نیستید و زمان را به مجموعه‌ی همه‌ی انسان‌ها‌ مشخص کرد که این زمان در اختیارشان هست زمانی را مشخص کرد که تمام انسان‌ها، دیگر برچیده می‌شوند و قیامت بر پا می‌شود‌، آن زمان فقط نزد الله است. «عِنْدَهُ»  با این وجود ولی شما در شک هستید‌، چیزهایی از ذهن خودتان می‌تراشید «تَمْتَرُونَ» درخلقت‌تان یک چیزهایی از ذهن خودتان می‌تراشید، در این‌ که شما در این دنیا چقدر می‌توانید نقش داشته باشید چیز هایی از ذهن خودتان می‌تراشید و شما در شک هستید که همه چیزهایتان‌، زیر سلطه‌ی الله هست‌؛ وجودتان‌، بقا‌ی‌تان‌، نفس‌هایتان هم تحت اختیار الله است‌، ولی شما در این قضیه الان هنوز در شک هستید.

وَهُوَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الْأَرْضِ ۖ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ (‌انعام‌/‌۳)

و او‌، الله است در آسمان‌ها و زمین، پنهان شما و آشکار شما را می‌داند و آن‌چه که انجام می‌دهید  را می‌داند.

و او‌، الله است در آسمان‌ها و زمین، سر‌ شما‌، و جهر شما‌، پنهان شما و آشکار شما را می‌داند‌ و آن‌چه که انجام می‌دهید می‌داند آن‌چه که تلاش‌گری می‌کنید و به دست می‌ آورید‌، الله را می‌خواهید بشناسید‌؛ الله در آسمان‌ها و زمین‌، یک الله است اوست الله، در آسمان‌ها و زمین‌، پنهان شما را می‌داند‌، چه در دل شما است‌ و هر آنچه که اظهارش می‌کنید، «وَجَهْرَ» همه چیزهایتان را می‌داند و هر کاری که انجام می‌دهید‌، همه‌ را؛ تلاش‌هایتان، کارهایتان، فعالیت‌هایتان را می‌داند «وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ»

«وَمَا تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ»‌(انعام/۴)

و هیچ آیه‌ای از آیات پروردگارشان نزد آن‌ها نمی‌آید‌، إلا که آن‌ها از آن‌ روی‌‌ گردانند.

و هیچ آیه‌ای از آیات پروردگارشان نزد آن‌ها نمی‌آید ألا که آن‌ها از آن روی گردانند‌ زیرا که انسان‌، دوقسمت‌، ریشه‌ی زندگی‌اش را تشکیل می‌دهد‌؛ ریشه‌ی تمام اعمال و رفتارش را تشکیل می‌دهد فقط هم همین دو تا است؛ یکی از آن‌ها اندیشه و تفکر‌ و تعقل‌ و دانش است. و دوم:  انگیز‌ه‌های پنهان، این دوتا و رفتار و عملکردش،  مبنایش یا این یکی، یا آن یکی است. آیه‌ی اول‌، دوم و سوم‌ دارد صحبت می‌کند که شما دانش حاصل کنید‌، اندیشه کنید که الله‌ این است‌؛ آفریننده‌ی آسمان، زمین، تاریکی‌، نور‌ و همه‌ی این‌ها. اما خیلی هستند که اندیشه‌شان‌، دانایی‌شان کامل است منتها، انگیزه‌های پنهان اینجا در کار است و نمی‌گذارد که به اندیشه‌‌شان‌ عمل کنند؛ انگیزه‌های منفعت‌‌خواهی، حسادت، رقابت، اذیت، موذی‌گری، و این انگیزه‌ها انگیزه‌های روحی، روانی، مادی و معنوی، انگیزه‌های منفی‌، دنبال‌شان هستند. می‌فرماید که: «هیچ آیه‌ای از جانب پروردگارشان برای‌شان نازل نمی‌شود، سراغ‌شان نمی‌آید إلا که از آن روی‌گردان هستند، می‌دانند که این آیات پروردگارشان است ولی به‌ خاطر آن انگیز‌ه‌ها، حاضر نیستند بپذیرند که بیشترین اعمال منفی که از انسان‌ها سر می‌زند‌ در اثر همین انگیزه‌های پنهان در وجود انسان‌ها است، آیه‌ی چهار دارد این صحبت را بیان می‌کند، از این دسته افراد صحبت میکند حالا همین افراد

«فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ ۖ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ»(‌انعام/٥)

پس قطعاً حق را تکذیب کردند زمانی که نزد آن‌ها  آمد. خیلی زود به سمت آن‌ها خواهد آمد خبرهای آن کسانی که استهزاء می‌کردند.

پس قطعاً حق را تکذیب کردند زمانی که نزد آن‌ها آمد. «لَمَّا جَاءَهُمْ» در آینده برای‌شان خواهد آمد خبرهای آن کسانی که استهزاء می‌کردند خیلی زود  به سمت آن‌ها خواهد آمد آن‌هایی که مثل این‌ها‌، به خاطر یکسری انگیزه‌هایی حق را تکذیب کردند چه بر سرشان شد الان می‌آید و در همین سوره و به خصوص سوره‌ی بعدی به‌ طور مفصل اخبار این‌ها‌، داستان‌وار، زنجیر‌وار پشت سر هم‌ ذکر می‌کند می‌گوید: «در آینده می‌آید.»

«مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَکَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَکِّنْ لَکُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْري مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَکْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرينَ»(‌انعام‌/‌۶)

آیا توجه نکردند که چقدر از ملت‌هایی که قبل از ایشان هلاک‌شان کردیم و به آن‌ها چنان مکانتی دادیم در زمین که به شما نداده‌ایم و مرتب برای‌شان از آسمان باران نازل  کردیم‌؛ و نهرها را قرار دادیم که از زیر پای آنها جاری بود اما به خاطر گناهانشان آن‌ها را هلاک کردیم؛ و نسل‌های دیگر‌، بعد از آن‌ها پدید آوردیم. 

آیا توجه نکردند‌، آیا نگاه نکردند که چقدر از ملت‌های قبل از ایشان‌، از اقوام قبل از ایشان‌، نسل‌های گذشته‌، چقدر بودند که ما هلاک‌شان کردیم «أَلَمْ يَرَوْا کَمْ أَهْلَکْنا» چقدر بودند که ما هلاک‌شان کردیم و ما در این دنیا به آن‌ها چنان مکانتی در زمین دادیم «مَکَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ» موقعیت‌های عالی‌، قدرت‌ها‌، امتیازات و مکنت‌های ویژه‌ ما به آن‌ها در زمین دادیم «ما لَمْ نُمَکِّنْ لَکُمْ»  چیزهایی به آن‌‌ها (آن ملت‌‌ها که هلاک شدند) دادیم که تازه اینقدر هم به شما ندادیم، شما خیلی کم‌تر و کوچک‌تر و پایین‌تر از آن‌ها هستید و از آسمان بر آن‌ها از آسمان مرتب باران نازل کردیم «وَأَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً»، «مِدْراراً» منظم، پیوسته‌، به دقت، به وقت خودش باران‌ برای‌شان نازل کردیم، همه چیزشان عالی بود، زندگی‌شان مرتب بود‌، هیچ‌ چیز‌ کم نداشتند، بارندگی که شد دیگر همه چیز، مابقی چیزها‌، مرتب می‌شود. «وَجَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْري مِنْ تَحْتِهِمْ»  و نهرها را قرار دادیم که از زیر پای آن‌ها از این طرف و از آن طرف زندگی‌شان‌ نهرها جاری بود، «فَأَهْلَکْناهُمْ» اما ما آن‌ها را هلاک کردیم‌، نابودشان کردیم، چرا؟  «بِذُنُوبِهِمْ» به خاطر گناهان‌شان، و پدید آوردیم «وَ أَنْشَأْنا»  و بعد از آن‌ها نسل‌هایی دیگر پدید آوردیم اقوام و مردمان دیگر‌ بوجود آوردیم‌، آن‌ها را بردیم‌ زیرا که با غرائض‌شان‌، انگیزه‌های پنهان‌شان‌، آیات ما را تکذیب کردند.

«وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ»(‌انعام‌/‌۷)

و اگر ما بر تو نوشته‌ای را در کاغذی به سوی تو‌  نازل کنیم‌ بعد با دستان خود آن را لمس کنند‌، قطعا می‌گویند کسانی که کافر هستند‌، نیست این‌ جزء‌، سحری آشکار نیست

و اگر ما بر تو نوشته‌ای را در کاغذی به سوی تو‌، از آسمان نازل کنیم، ما یک نوشته‌ای را که در کاغذ  «قِرْطَاسٍ» کاغذ، «كِتَابًا» نوشته‌ای‌، برتو نازل کنیم، «فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ» بعد آن را با دستان‌شان لمس کنند، به آن دست بکشند‌، باز هم «لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ»:قطع کسانی که کافر هستند‌ می‌گویند: «این جزء‌ سحری آشکار نیست.» ما جادو شدیم‌، این جادو بود‌، این سحر بود‌، ما را سحر کردند‌، یک سحری از آسمان پایین آورد یعنی اگر این کتاب ببینند‌، این نوشته‌، با دست‌خط آسمانی‌، دست‌خط ملائکه‌، یا اصلاً خدا‌، بیاید همین طور جلو چشم‌شان پایین، پایین، پایین بیاید‌، ببینند، بعد هم به آن‌ دست بکشند‌؛ زیرا که انگیزه‌های پنهان دارند، مشکل از درون دارند ومنظور‌شان اذیت است‌، می‌گویند که: «این سحر است، جادو است.» دیگر بحث‌، بحث تفکر نیست‌، بحث اندیشه نیست‌ که آن‌ها بدانند‌، بحث دیگر است.

«وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ ۖ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ»(انعام‌/‌۸)

و می‌گویند چرا بر او ملک نازل نشده است‌؟ و اگر ما ملکی را نازل می‌کردیم کار به پایان می‌رسید‌ بعد به آن‌ها مهلت داده نمی‌شد.

و می‌گویند که چرا بر او ملک نازل نشده؟ «وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ» چرا بر او ملک‌، چرا فرشته‌ای‌ بر او نازل نشده؟ «وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا» و اگر ما ملکی را نازل می‌کردیم، صد در صد‌، کار تمام می‌شد «لَقُضِيَ الْأَمْرُ» کار به سر انجام می‌رسید، به پایان می‌رسید. «ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ» بعد به آن‌ها‌، مهلت هم داده نمی‌شد چون دیگر این‌ها‌، انگیزه‌شان مشخص است‌؛ بحث‌، بحث لجاجت و اذیت است‌، فقط بحث اذیت است‌، بحث دانستن نیست‌، بحث اندیشه نیست که به آن‌ها‌، توضیح داده شود وقتی کسی‌ چیزی‌ به شما می‌گوید و منظور او، پرسش‌گری است‌، منطقاً جوابش را می‌دهید ولی وقتی چیزی می‌گوید، ایرادی می‌گیرد و منظورش پرسش‌گری نیست‌، منظورش اذیت‌کردن و لج‌کردن‌ است‌ آن موقع شما اگر پاسخ بگویید‌، شما فقط خودتان را خسته می‌کنید و خودتان را دارید کوچک می کنید حالا می‌فرماید که این‌ها‌، می‌گویند: «چرا ملک بر آن‌ها نازل نمی‌شود؟» می‌فرماید که: «ما اگر هم ملکی نازل می‌کردیم که دیگر تمام می‌شد شما را جمع‌تان می‌کردیم «لَقُضِيَ الْأَمْرُ» و به شما مهلت داده نمی‌شد یعنی دست شما برای ما‌ رو شده‌، شما‌ هدف‌تان اذیت و موذی‌گری است‌ و اگر ملک نازل شود دیگر فرصت گفت‌وگو‌ بین این پیامبر و شما‌ تمام می‌شود الان این پیامبر با شما حرف می‌زند‌؛ خدا را بشناسید‌، الله‌ آن کسی است که «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ» با شما حرف می‌زند، صحبت می‌کند، بگذار زمان بگذرد شاید امسال نه‌، سال بعد‌، شاید دوسال بعد‌، شاید چند سال بعد‌، کم‌کم‌ به تجربه فهمیدید که راست می‌گوید در زندگی کم‌کم متوجه شدید که خدای واحد الاحد‌، همه‌کاره‌ هست و به مرور زمان در فرصت‌، شما‌ شاید راه هدایت را پیدا کردید‌ ولی اگر ما بخواهیم ملک نازل کنیم که دیگر فرصت‌ تمام شده‌، چیزی دست‌تان‌ را نمی‌گیرد.