صفحه۱۲۳

«أَعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ»

پناه می‌برم به الله از شر شیطان رانده شده

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»(مائده/۹۰)

ای کسانی که ایمان آوردید قطعاً مشروب و قمار و انصاب و ازلام ناپاکی‌هایی از عمل شیطان هستند پس از آن‌ها دوری کنید تا به رستگاری برسید.

دارد از چیزهایی که مانع کرامت و امنیت انسان و جامعه می‌شود صحبت می‌کند (و حالا چهار کلمه بیان فرموده که بنده فقط بدون ترجمه عرض کردم چون توضیح دارد و این چهار کلمه نیست، چهار مجموعه است و هر کدام از آن‌ها زیر مجموعه دارد.) «الْخَمْرُ» یعنی هر آنچه که بر عقل و ادراک انسان تأثیر دارد و شخص را سرمست و سرخوش می‌کند اختیار و اراده کامل را از انسان می‌گیرد حالا هر چیزی باشد؛ از مواد مخدر باشد، مشروبات الکلی باشد، قرص‌ها باشد، چیز تزریقاتی باشد، استنشاقی باشد، و به هر شکلی، هر موادی که وجود دارد حال انواع چیزهایی هست که این کار را بر سر انسان در می‌آورد از حشیش و تریاک و شیشه و ماری‌جوانا و انواع قرص‌ها و…. همه این‌ها زیر مجموعه خمر می‌شود. و فرمود: «الْمَيْسِرُ» هر آنچه که انسان بدون داد و ستد صاحب پولی می‌شود؛ در اثر برد و باخت، در اثر شرط‌بندی، حال یک بازی هست و یا مسابقه‌ای و یا هر چیز دیگر که در آن کسی که می‌بازد آن پول را از دست می‌دهد و آن شخصی که برنده می‌شود  تمام آن پول‌ها را مالک می‌شود این «الْمَيْسِرُ» می‌شود و انواع چیزها و بازی‌ها در آن وجود دارد پس خودش یک رئیس مجموعه است که خیلی زیر شاخه‌ها دارد و به انواع مختلف اجرا می‌شود. بعد از آن فرموده: «الْأَنْصَابُ» انصاب، هر آنچه که به غیر از الله مقدس و برجسته می‌شود. یعنی چیزی نصب می‌شود حالا این چیزها یک موجود زنده باشد یا امکان دارد بت باشد، از سنگ باشد، از درخت باشد، مرده‌ای باشد، و هر چیزی ممکن است جزء انصاب قرار بگیرد و «الْأَزْلَامُ» هم یک سری وسایل برای تصمیم‌گیری است منتها آن ابزار و وسایل خرافاتی است، خرافی است یعنی اینکه شخص از نظر علمی و تحلیلی تصمیم نمی‌گیرد؛ می‌خواهد ازدواج کند یا نکند، می‌آید چکار می‌کند؟ فال می‌گیرد مثلاً از کانال فالگیری می‌خواهد به نتیجه برسد که آیا ازدواج کند یا نکند، فلان کار را انجام دهد یا ندهد یا اینکه به سفر برود یا سفر نرود، به جای اینکه بیاید تحلیل علمی انجام دهد می‌آید و از این ابزار خرافی استفاده می‌کند، همه این‌ها ازلام می‌شود و هر کدام به یک شاخه‌ای صدمه وارد می‌کند چون خمر به کرامت و اختیار انسان صدمه وارد می‌کند و میسر به اشتغال و فعالیت انسان‌ها صدمه وارد می‌کند. انصاب به توحید الوهیت صدمه وارد می‌کند. و ازلام به توحید ربوبیت صدمه وارد می‌کند به همین خاطر می‌فرماید که تمام این‌ها «رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ» ناپاکی‌هایی، پلیدی‌هایی از عمل شیطان هستند یعنی قشنگ این‌ها عمل شیطان هستند و هر کس این‌ها را انجام دهد دارد عمل شیطانی انجام می‌دهد، آن شخص الان قشنگ به نحوی دارد کار شیطان را انجام می‌دهد (جایگزین عمل شیطانی) او دارد آن عمل شیطان را اجرا می‌کند. «فَاجْتَنِبُوهُ» پس از آن‌ها دوری کنید تا به رستگاری برسید یعنی شما با انجام این‌ها در زندگی امکان ندارد که به خوشبختی برسید، حال «تُفْلِحُونَ» هم دنیا و هم آخرت می‌شود.

«إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون»(مائده/۹۱)

قطعاً شیطان می‌خواهد که در خمر و میسر بین شما عداوت و کینه ایجاد کند و می‌خواهد که شما را از ذکر الله و از نماز باز دارد پس آیا دست می‌کشید!

دارد همانطوری که همه آیات قرآن، یعنی الله توضیح می‌دهد که چرا این کار را انجام دهید یا چرا این کار را انجام ندهید، چه منافعی دارد که به شما برمی‌گردد و چه ضررهایی متوجه شما می‌شود، الله توضیح می‌دهد، این‌جا هم دارد بیان می‌کند که شیطان می‌خواهد به وسیله این‌ها بین شما عداوت و بغض و کینه ایجاد کند. یک اخلاقی که باید داشته باشیم؛ سعی کنیم آیات را در زندگی مشاهده کنیم یعنی مشاهده، بهترین وسیله برای فهم آیه است (مشاهدات) چقدر در خانواده‌ها بین زن و شوهر عداوت ایجاد شده است چرا؟ چون که مثلاً همسرش مدمن‌الخمر است (شراب‌خوار است) چقدر عداوت و کینه ایجاد شده است! مثلاً دو دوست، دو شریک، پدر و مادر به نسبت فرزندشان، و دیگران در اثر چه چیزی؟ در اثر خمر و میسر، (این یکی عداوت و کینه) و بعد می‌فرماید که: «شما را از ذکر خدا و نماز نهی می‌کند یعنی شما را از نماز باز می‌دارد و می‌بینید که مثلاً معتاد است آیا اولویت‌ اولش داشتن خداست یعنی دائماً در یاد خداست، دل به خدا داده، خدا دغدغه اول زندگی اوست یا دغدغه اولش تأمین موادش است، یا کسی که دست به قمار می‌زند و از آن کانال یک‌ بار باخته، یک بار برده و حال، نفس‌گیر در دنیای قمار افتاده است آیا دغدغه اول آن شخص، جبران آن‌هاست یا دغدغه اول او نماز، و مسجد، و ذکر خداست! پس شیطان می‌خواهد این بلاها را سر ‌شما در بیاورد. قشنگ تفهیم شد، آیات توضیح داده شد. حال چه! آیا دست می‌کشید؟ آیه دارد می‌پرسد؛ قانع شدید که این‌ها به ضررتان است! خوب تفهیم ‌شد! پس دست بکشید، دیگر وارد این دنیای عمل شیطانی نشوید.

«أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا ۚ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ»(مائده/۹۲)

و از الله اطاعت کتید و از رسول اطاعت کنید و مواظب باشید، (حذر کنید) پس اگر پشت کردید، (این مسائل را رعایت نکردید) پس بدانید که بر پیامبر ما رساندن واضح است.

شما هیچ ضرری به پیامبر، به این کلامی که پیامبر از جانب الله آورده شما هیچ ضرری نمی‌زنید کسی که ضرر می‌کند خودتان هستید، پیامبر وظیفه‌ا‌ش فقط رساندن است که واضح برساند پس مواظب باشید و این احکامی که بیان شد به آن‌ها نزدیک نشوید.

«لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»(مائده/۹۳)

بر کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، گناهی نیست در آنچه که خوردند، زمانی که تقوا داشته باشند و ایمان داشته باشند و عمل صالح انجام دهند، آنگاه بار دیگر تقوا داشته باشند و ایمان داشته باشند، آنگاه بار دیگر تقوا داشته باشند و محسن باشند و الله انسان‌های محسن را دوست دارد.

می‌فرماید: «نیست بر کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند گناهی نیست بر آن‌ها در آنچه که خوردند زمانی که تقوا داشتند یا زمانی که تقوا داشته باشند و ایمان داشته باشند و عمل صالح انجام دهند، آنگاه بار دیگر تقوا داشته باشند و ایمان داشته باشند. انگاه بار دیگر تقوا داشته باشند و محسن باشند کارهای نیک انجام دهند، در حضور الله نیک رفتار باشند، نیک کردار باشند. «وَأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» و الله انسان‌های محسن را دوست دارد که تحت مراقبت الله کارهای نیک انجام می‌دهند الله این‌‌ها را دوست دارد. حالا یک مسئله‌ای پیش می‌آید این آیه چه چیزی دارد می‌گوید! (این فهم آیه) یک زمانی امکان دارد پیش بیاید که شخصی در یک برهه‌ای از عمرش سر به هوا بوده است، مرتکب شرب خمر و مواد مخدر و معتاد بوده و همه این‌ها، یا کارش قمار بازی بوده حال می‌فرماید: آن‌هایی که قبلاً خوردند یا از طریق قمار یا از طریق مواد مخدر که مصرف کردند «فِيمَا طَعِمُوا»: چیزی که می‌خورند، «طَعِمُوا»: چیزی که از آن لذت می‌برند همان سرخوشی، سرمستی، کیف و لذت، می‌گوید آن‌هایی که (این‌ها شمایی که الان ایمان دارید و عمل صالح انجام می‌دهید) شما در آنچه که قبلاً «طَعِمُوا» (فعل ماضی) قبلاً لذت بردید و دنبال این کیف و عیش و نوش‌های حرام بودید گناهی بر شما نیست در صورتی که الان شما تقوا داشته باشید و ایمان داشته باشید و عمل صالح داشته باشید؛ اهل نماز، مسجد، روزه، خوبی به دیگران، احترام، صدقه، و احساس مسئولیت و این‌ها باشید و بار دیگر به همین شکل یعنی مدام و مدام شما در زندگی‌تان درگیر هستید یعنی دارید تقوا ایمان و عمل صالح را اجرا می‌کنید، دوباره تقوا و ایمان، دوباره تقوا و کارهای نیک یعنی مدام در زندگی‌تان این را دارید مرور می‌کنید و هر روز دارید آن را انجام می‌دهید، زمانی که شما اینگونه شوید حال دیگر آن زمانی که سر به هوا بودید و مثلاً کسی که معتاد بوده و آن کار را انجام داده، وقتی که زندگی‌تان به این شکل باشد دیگر گناهی از گذشته برای‌تان نیست و الله این افراد را دوست دارد که زندگی‌شان مرتب به این منوال (بر اساس ایمان و تقوای الله و عمل صالح و احسان) پیش می‌برند و مرتب دارد تکرار می‌کند و مرتب دارد تکرار می‌کند چون کسی که بالفرض عادت کرده به آن‌ها مرتب مغزش دوباره هوس می‌کند، دوباره به فکر آن‌ها می‌افتد بعد از خمر است و خمر چیزی است که عقل آن را هوس می‌کند، می‌خواهد آن لذت و آن مواد مخدر دوباره برایش تکرار شود، مرتب در ذهنش مرور می‌شود و آیه دارد چیزهای خوب را برایش مرور می‌کند تا جایگزین آن باشد و سه بار تکرار شد و همچنان «وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» که فعل مضارع است و دائما اینگونه باید باشد.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (مائده/۹۴)

ای کسانی که ایمان آوردید! الله شما را به یک چیزی از صید آزمایش می‌کند که دست شما و نیزه‌های شما به آن می‌رسد تا الله بداند چه کسی در غیب از او می‌ترسد پس کسی که بعد از آن تعدی کرد پس برای او عذاب جانسوزی است.

ای کسانی که ایمان آوردید! قطعاً: «لَ» (یعنی صد در صد) قطعاً الله شما را آزمایش می‌کند، «لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ» بدون شک (شک نکنید) الله شما را آزمایش می‌کند به یک چیزی از صید، از شکار، از به دست آوردن که دست شما و نیزه‌های شما به آن می‌رسد، به راحتی می‌توانید آن را صید کنید تا الله بداند چه کسی از او در غیب می‌ترسد، در پنهانی الله را رعایت می‌کند و کسی که بعد از آن تعدی کرد یعنی موقعیت صید آسان که دم دستش است و الان دارد آزمایش می‌شود، کسی که تعدی کرد و در پنهانی گناه کرد پس برای او عذاب جانسوزی، عذاب دردناکی است بعد از قضیه مشروب و بعد از این‌ که شخص بعد از توبه، بعد از دانستن حکم، در زندگیش درگیر شود و ایمانیات و عمل صالح و تقوا و….. وارد زندگیش شود الان دارد می‌گوید که: «خداوند همه شما را به یکسری چیزهایی که خیلی راحت می‌توانید پنهانی گناه کنید آزمایش می‌کند.» و عمداً، قصداً یک سری گناهانی جلو روی‌تان می‌آید حالا آیا شما در غیب از خدا می‌ترسید یا به طرف آن گناه می‌روید! چون پنهان است، چون کسی باخبر نمی‌شود، کدام کار را انجام می‌دهید؟ اگر از خدا نترسیدید سزای این، عذاب دردناک می‌شود. این دارد یک مثال از صید (شکار) می‌زند و البته صید یعنی به دست آوردن، حال به دست آوردن هر چیزی؛ حیوان را شکار کردن یکی از انواع صیدهاست، شخص چیزهای دیگر برای خود صید می‌کند، به دست می‌آورد، چیزی که دستش می‌رسد، راحت می‌تواند در دسترسش است حالا یک گناهی در دسترس شخص است؛ مواد را ترک کرده دنبال ایمانیات است یک دفعه جایی در دسترسش قرار می‌گیرد، بار دیگر آن مشروب، بار دیگر آن مواد، بار دیگر آن قرص، در کنار یک دوست، در جایی که به راحتی می‌تواند آن گناهش را بار دیگر تکرار کند حال می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آوردید الله شما را با چیزهایی که در دسترس شما است امتحان می‌کند.» آیا چون کسی نمی‌بیند! کسی باخبر نمی‌شود! آیا از الله در غیب می‌ترسید یا نمی‌ترسید! این اصل است، اگر ترسیدید مؤمنید و إلا سزای‌تان عذاب دردناک می‌شود.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ» (مائده/۹۵)

ای کسانی که ایمان آوردید! شما صید را نکشید در حالی که در احرام هستید، کسی که آن را از روی عمد کشت، جزای او به مثل آن چیزی است که از چارپایان کشته که دو نفر عادل قضاوت می‌کنند. آن قربانی باید به کعبه برسد یا کفاره‌اش غذا دادن به بینوایان باشد یا معادل آن روزه گرفتن تا عقوبت کارش را بچشد. الله از آنچه که گذشته عفو کرده است اما کسی که تکرار کرد، الله از او انتقام می‌گیرد و الله بسیار غالب و صاحب انتقام است.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ» در ادامه آن صید، آن مسئله کلی در زندگی برای هر شخصی امکان دارد پیش بیاید؛ در مسائل خیانت‌های زن و شوهر، در مسائل خیانت‌های دو شریک، در هر خیانتی که در دنیا شما تصور کنید، آیه نودوچهار) دم دستش می‌آید، موقعیت خیانت، خیانت پنهانی آیا آن خیانت را انجام می‌دهید یا اینکه از خدا می‌ترسید: (این شد نودوچهار)، آیه نودوپنح دیگر وارد موضوع یک شخص حاجی می‌شود که برای حج یا عمره احرام بسته است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ» ای کسانی که ایمان آوردید! شما صید را نکشید در حالی که در احرام هستید، محرم هستید، «وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا» و کسی که آن را از روی عمد کشت،یعنی صید کرد، عمداً صیدی را انجام داد «وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا» عمدی صید کرد در حالی که در لباس احرام است پس این شخص مجازات دارد، «فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ» جزای او به مثل آن چیزی است که از چارپایان کشته که دو نفر عادل قضاوت می‌کنند؛ شما تصور کنید یک چند سال قبل از این دوره که مردم پیاده و با وسائل ابتدایی به حج می‌رفتند، دو ماه، سه ماه، چهار ماه در سفر بودند در سفر هم غذای تأمین را نمی‌شود تا آنجا با خود برد، لازم می‌شد که برای شکم‌شان یک کاری کنند حال یکی از آن‌ها شکار است ولی این حجاجی که برای بیت‌الله می‌روند و احرام بستند بعد از احرام دیگر حق شکار ندارند چون از طرف یک شخص حاجی که قصد خانه خدا را کرده حتی حیوانات هم باید از دست او در امان باشند، اینجا خدا حیوانات را هم در امان قرار می‌دهد، اگر کسی مرتکب صید شد (یک گناه در وقت احرام) حال می‌فرماید: «این شخص باید تنبیه شود» و جزای او این است که به مثل آن چیزی که صید کرده باید از چارپایان (گاو، شتر، بز یا گوسفند) به جای آن مجازات شود و جایگزین آن فدیه دهد اما چه صیدی و کدام حیوان از بزغاله گرفته تا یک شتر! می‌گوید: «این دیگر دو نفر عادل «يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ» دو نفر عادل قضاوت می‌کنند.» مثلاً اگر آهویی بود (یک بچه آهو) یک گوسفند، مثلاً اگر یک گورخری بود می‌شود مثلاً یک گاو، هر چیزی در اندازه تقریبی آن، که دو نفر قضاوت می‌کنند، یک کبوتری بود این کبوتر، ارزش آن چقدر است در مقابل آن چه کار انجام می‌دهد؟ مثلاً قیمت‌گذاری می‌کند که در ادامه توضیح می‌دهد. حال آن قربانی را «هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ» نمی‌آید آن قربانی را خودش با هم کاروانی‌های خودش بخورد، قربانی باید برود، «هَدْيًا» آن قربانی، باید به کعبه برسد: «بَالِغَ الْكَعْبَةِ»، و آن‌جا باید ذبح شود و به فقرای آن‌ جا بین حجاج تقسیم شود نه اینکه خودشان بخورند (این یکی)، «أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ» یا اینکه کفاره‌اش غذا دادن به بینوایان باشد مثلاً یک کبوتری شکار کرد حال آن کبوتر قیمتش این قدر می‌شود، وقتی نگاه می‌کنید تقریبا سه وعده غذایی می‌شود به سه نفر مسکین غذا می‌دهد این کل قیمت کبوتر می‌شود( یا هر چیز دیگری)، «أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا» سوم؛ یا معادل آن روزه گرفتن، سه وعده غذا به مسکین می‌دهد حال اگر نمی‌خواهد یا نمی‌تواند به هر دلیلی سه روز، روزه می‌گیرد، «لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ» تا این وبال کارش را بچشد، وبال این صیدش را که در وقت احرام، صید کرده، وبال این کارش را بچشد یعنی عقوبتش را بچشد. «عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ» الله از آنچه که گذشته عفو کرده است قبلاً که حجاج می‌رفتند و می‌کشتند خداوند قبلی‌ها را بخشید، «وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ» اما کسی که تکرار کرد الله از او انتقام می‌گیرد و این کارها را برای مجازات باید انجام دهد. «وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ»» و الله بسیار غالب است، صاحب انتقام است یعنی اینکه این جریمه‌ها را گذاشته و اگر کسی بخواهد این‌ها را نادیده بگیرد، به این‌ها توجه نکند، به حیوانات (حیوانات صحرایی) آزار برساند، زورش به این‌ها می‌رسد، خدا از او انتقام می‌گیرد پس این‌ها هم باید از دستش در امان باشند.