«وَإِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا ۚ أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا»(نساء/۲۰)

و اگر خواستید همسری را به جای همسر خود برگزینید و یکی از آن‌ها را مال هنگفتی به او داده‌اید  پس نباید چیزی از آن پس بگیرید، آیا آن را از روی ستم و گناهی آشکار پس می‌گیرید؟

در آیه‌ی قبل بیان کرد وقتی مردی به همسرش علاقه ندارد ( تلاش آیه بر این بود که شما به نکات مثبت و خوب نگاه بکن که الله خیر زیادی در چیزهایی  قرار داده که شما به ظاهر دوستش ندارید منتهی اگر باز هم نشد که قانع بشوید و با آن همسر ادامه‌ی زندگی بدهید و خواستید از او جدا بشوید و مجدد با کس دیگر ازدواج بکنید‌ «إِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّكَانَ زَوْجٍ» با یکی دیگر به جای این یکی همسرتان ازدواج بکنید و به این همسر مال زیادی داده‌ باشید، مهر زیادی به او پرداخت کرده باشید « وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَارًا»، «قِنطَارًا» مال هنگفت بی‌حد و حساب،خیلی فراوان هم به او دادید «فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا ۚ» اصلاً هیچ مقدار از آن اموال را پس نگیرید «أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا» آیا آن را از روی بهتان ، ستم و ظلم پس می‌گیرد؟ و با گناه  آشکار؟  یعنی شما شاید به خاطر پس گرفتن اموال ، حتی حاضر بشوید عیب از همسرتان در بیاورید، یک ننگ روی او بگذارید عیبی روی او بگذارید،  بهتان از روی گناه و تا توجیه کنید که حق دارید آن اموال را پس بگیرید این کار را انجام ندهید و مردانه از همسرتان جدا بشوید این کارهای ناجوانمردانه از شما سر نزند.

«وَكَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُكُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنكُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا»( نساء/۲۱)

وچگونه شما آن را از او می‌گیرد در حالی که شما با هم ارتباط برقرار کردید عاشقانه و صمیمانه با هم ارتباط برقرار کرده‌اید.

چه‌طور می‌خواهید آن اموال را که به او داده‌اید را پس بگیرید، چه‌طور       می‌شود، چه‌طور به خودتان اجازه می‌دهید که آن‌ها را پس بگیرید  «وَأَخَذْنَ مِنكُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا» در حالی که آن‌ها از شما پیمان محکم گرفتند؛ همین‌جوری زن تو نشده‌، همین‌جوری آن خانم به عقد تو در نیاوردند از شما پیمان محکم گرفتند که خوشبختی بکنید پیمان محکم گرفتند که از او محافظت بکنید از حیثیتش، از شرفش و حامی او باشید، این پیمان محکم زناشویی از شما گرفتند چه‌طوری شما می‌خواهید که به همین سادگی آن اموالی که به ازای این که همسر شما شده شما به او دادید  الان چه‌طور می‌خواهید پس بگیرید هیچ وقت هم‌چنین کاری را انجام ندهید!

«وَلَا تَنكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُم مِّنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا»( نساء/۲۲)

با آن‌که پدران‌تان با او ازدواج کرده از زنان، ازدواج مکنید مگر آن‌چه که قبلاً گذشته است، قطعاً که این کار، بسیار ننگ است، موجب نفرت و خشم است و راه بسیار بدی هست.

و ازدواج مکنید با آن‌که پدران‌تان با او ازدواج کرده از زنان با آن خانم‌هایی که پدر شما با او ازدواج کرده ازدواج مکنید زن پدر یا زن پدر بزرگ با آن‌ها ازدواج مکنید مگر آن‌چه که قبلاً گذشته  قبل از بیان این حکم، در جاهلیت «إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً» قطعاً که این کار، هم‌چنین ازدواجی بسیار ننگ است، زشت و عار است «وَمَقْتًا» و موجب نفرت و خشم است، «وَ سَـآءَ سَبِیلًا» و راه بسیار بدی هست، طریق بسیار بدی هست؛ ازدواج با زن پدر که هم در این کار زشتی نهفته هست و هم کینه و عداوت در آن هست که بین پدر و فرزند و خانواده، کینه و خشم ایجاد می‌کند و هم‌چنین ازدواجی خیلی مسیر انحرافی و بدی هست.

«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمْ تَكُونُوا دَخَلْتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَن تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا(نساء/۲۳)

حرام شده بر شما مادران‌تان و دختران‌تان و خواهران‌تان و عمه‌های شما و خاله‌های شما و دختران برادر، و دختران خواهر و مادران شما ولی آن‌هایی که به شما شیر داده‌اند و خواهران شما از طریق رضاعت و مادران همسران شما و دختران همسران شما که تحت حمایت شما هستند از همسران‌تان که بر ایشان داخل شدید اما اگر یک‌جا نشدید پس گناهی برشما نیست، و همسران پسران‌تان منتهی پسران‌تان که از نسل خودتان هستند و این‌که بین دو خواهر جمع بکنید مگر آن‌چه که قبلاً گذشته، بدون شک که الله  در گذرنده و بسیار مهرورز هست.

«حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ اُمَّهَـٰتُکُمْ» حرام شده بر شما مادران‌تان یعنی ازدواج با مادران‌تان بر شما حرام شده، مادر،  مادر مادر «وَبَنَاتَکُم» و ازدواج با دختران‌تان؛ دختر، دختر دختر و «وَأَخَوَاتُكُمْ» و خواهران‌تان  «وَعَمَّاتُكُمْ» و ازدواج با عمه‌های شما؛ عمه‌ی خودتان، عمه‌ی پدرتان، عمه‌ی مادرتان که همه‌ی این‌ها عمه‌ی شما هستند بر شما ازدواج با آن‌ها حرام شده «وَخَالَاتُكُمْ» و ازدواج با خاله‌های شما یعنی خواهر مادر شما، خاله‌ی خودتان، خاله‌ی پدرتان یا خاله‌ی مادرتان ازدواج با آن‌ها حرام شده «وَ بَنَاتُ ٱلأَخِ» و دختران برادر، برادر زاده‌‌ها «وَبَنَاتُ ٱلْأُخْتِ» و دختران خواهر، خواهر زاده‌ها «وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ» و مادران شما ولی آن‌هایی که به شما شیر داده‌اند؛ مادران شیری، مادربزرگ شیری «وَأَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَةِ» و خواهران شما از طریق رضاعت، شیر خوارگی، خواهران شیری شما «وَأُمَّهَـٰتُ نِسَآئِکُم» و مادران همسران شما؛ مادر زن، مادربزرگ زن  «وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُم بِهِنَّ» و دختران همسران شما؛ دختران همسران شما، همسر شما قبلاً ازدواج داشته، دختر دارد و دختر همسر شما بر شما حرام هست همان‌هایی که تحت سرپرستی شما هستند، تحت حمایت شما هستند از همسران‌تان که بر ایشان داخل شدید یعنی باهم یک‌جا شدید، «فَإِن لَّمْ تَكُونُوا دَخَلْتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیکُم» اما اگر یک‌جا نشدید پس گناهی برشما نیست  دختران همسران شما که تحت حمایت شما هستند یعنی به تبع، واقعیت این است که وقتی با همسری، با زنی ازدواج می‌کنید که دختر دارد آن دختر تحت حمایت شماست این قید بیان دارد می‌کند که شما نباید به دختر آن زنی که اختیار کردید بی‌توجه باشید،  مادرش را به همسری اختیار کنید، دخترش را به او بی توجه باشید، این کار را انجام ندهید و اگر یک‌جا نشدید و از آن زن جدا شدید می‌توانید با دختر آن کسی که قرار بود همسر شما بشود می‌توانید ازدواج بکنید پس دختران همسر شما به شرطی که با آن همسر، با آن زن یک جا شده باشید اگر یک‌جا نشدید و قبل از یک‌جا شدن از هم جدا شدید حالا می‌توانید که با دختر آن ازدواج بکنید، «وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ» و زنان پسران‌تان؛ «حَلَائِلُ» جمع حلیله، زنی که حلال شده برای پسران‌تان (عروس) «الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ»  منتهی پسران‌تان که از نسل خودتان هستند نه مثلاً پسر خوانده، «وَأَن تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ» و این‌که جمع بکنید بین دوتا خواهر (زن و خواهر زن) و این‌که بین دو خواهر جمع بکنید «اِلَا مَا قَدْ سَلَفَ » مگر آن‌چه که قبلاً گذشته، در  جاهلیت، قبل از صدور حکم، «انَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمٍا» بدون شک که الله بسیار غفور و رحیم است در گذرنده و بسیار مهرورز هست. بله یک توضیح کلی هم داشته باشیم پیرامون این قضیه، ما یک‌سری احکامی داریم که احکام اساسی هستند و یک سری احکامی داریم که برای نگه داشتن آن احکام اساسی هستند، برای حفظ آن قوانین و احکام هستند، ارتباط خویشاوندی، ارتباط فامیل، خانواده و همه‌ی این‌ها از مسائلی که برای حفظ نسل انسان است (یک) و بعد برای تقویت هم‌دیگر است که بتوانند در زندگی راحت باشند (دو) راحتی و آرامش در زندگی را در کنار فامیل و خانواده و از هم حمایت کردن و این‌ها تا این انسان وجود داشته باشد و با خیالی راحت زندگی بکند تا الله را بندگی بکند به توحید برسد (این اصل است) یک‌سری چیزهایی می‌آید ارتباط خویشاوندی را به هم می‌زند، سبب عداوت می‌شود، فاصله می‌شود، آن‌ها دیگر احکامی هستند برای حفظ احکام اصلی که این آیه پیرامون این بود برای حفظ اساس حفظ انسان، حفظ نسل انسان، و برای حفظ پیوند خویشاوندی، این آیه آمده تا این‌ها را حفظ بکند تا در نتیجه، عبودیت الله حفظ بشود که ما الله را به یگانگی پرستش بکنیم.