صفحه ۶۸

«وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۱)

و تا خالص کند الله آن کسانی که ایمان آوردند و آنهایی که هدایت را قبول ندارند نابود کند.

و تا خالص کند الله آن کسانی که ایمان آوردند، در همین پستی و بلندی‌های زندگی، در همین حوادث زندگی، خوشی و ناخوشی‌های زندگی، تا الله خالص کند آن کسانی که ایمان آوردند، آن‌ها را قوی کند، آن‌ها را به کمال برساند، پرورششان بدهد و از آن طرف وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ: آن‌هایی که هدایت را قبول ندارند، ایمان نیاوردند، آن‌ها را نابود کند، در همین حوادث نابود شوند.

«أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۲)

آیا شما تصور می‌کنید که به سادگی وارد بهشت می‌شوید در حالی‌که هنوز الله آن کسانی از شما که جهاد می‌کنند مشخص نکرده و هنوز مشخص نشده انسان‌های صبور.

آیا شما تصور می‌کنید که به سادگی وارد بهشت می‌شوید در حالی‌که هنوز الله آن کسانی از شما که جهاد می‌کنند مشخص نکرده، هنوز اثبات نشده چه کسانی از شما مجاهدند تلاشگرند و هنوز مشخص نشده انسان‌های صبور. این‌ها باید مشخص شود در همین حوادث. به همین سادگی وارد بهشت نمی‌شوید. دارد جهان‌بینی می‌دهد، دارد چشم‌ها را باز می‌کند که دنیا این است، هیچ‌کس همیشه پیروز نیست و هیچ‌کس همیشه در حال شکست نیست. دارد می‌چرخد و در همین چرخش دوران همه چیز مشخص می‌شود و آن‌هایی که قرار است به بهشت بروند باید پیروز از همه‌ی این حوادث، سربلند و پیروز و روسفید از همه‌ی این حوادث بیرون بیایند تا به بهشت بروند.

«وَلَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ» (آل‌عمران/۱۴۳)

و قطعاً شما آرزوی مردن را داشتید قبل از آن لحظه که به آن برسید، پس قطعاً که شما آن را دیدید و نگاه می‌کردید.

و قطعاً شما آرزوی مردن را داشتید، تمنّای مردن را داشتید که در راه خدا شهید شوید، قبل از این که به آن صحنه برسید آن مرگ را با چشمانتان ببینید. قبل از آن لحظه که به آن برسید شما این را می‌خواستید، شهید شدن. «فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ» پس قطعاً که شما آن را دیدید، «وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ» و نگاه می‌کردید، تماشا می‌کردید لحظه‌ای که واقعاً مرگ را نزدیک دیدید، در آن لحظه‌ی شکست که شمشیرها از بالا می‌آمد پایین بر پیکره‌ی دوستان شما و با چشم خودتان مردن آن‌ها را می‌دیدید و الآن دیگر می‌فهمیدید که دیگر بعدی نوبت شماست و الآن باید بمیرید و خیلی زود خواهید مرد، آن لحظه دیگر شوکه شدید و نگاه می‌کردید. قبلش آرزو داشتید ولی بعد جا خوردید شوکه شدید وقتی که مرگ را به این شکل نزدیک دیدید، و در آن جنگ هم پیغمبر و هم یارانش، اگر قرار بر مردن باشد هر کسی احتمال دارد بمیرد حتّی همان پیغمبر.

«وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۴)

و محمّد نیست الّا فرستاده شده‌ای که قبل از او هم فرستاده‌شدگان زیادی بودند، آیا اگر مرد یا کشته شد، شما به عقبتان بر‌می‌گردید؟ و کسی که به عقبش برگشت، به الله هیچ آسیبی نمی‌رساند، و خیلی زود الله پاداش شاکران را می‌دهد.

و محمّد نیست الّا فرستاده شده‌ای که قبل از او هم فرستاده‌شدگان زیادی بودند، نفر اول نیست که این پیغمبر باشد، قبل از آن پیغمبران زیادی فرستاده شدند، وجود داشتند. «أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ» آیا اگر مرد یا کشته شد در همان جنگ، آیا اگر کشته شد شما به عقبتان بر‌می‌گردید؟ دوباره دست از ایمان می‌کشید می‌روید کافر می‌شوید؟ «وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا» و کسی که به عقبش برگشت، به کفر برگشت، به الله هیچ آسیبی هیچ ضرری به الله نمی‌رساند. کسی که ایمانش وابسته به وجود افرادی است حتی پیغمبر، ایمانش مشروط به یک سری چیزهایی است و اگر آن چیزها را از دست داد، دست‌ از ایمان می‌کشد، آیا با این کار فکر می‌کنید به خدا ضرر می‌رسانید؟ الله هیچ ضرری نمی‌کند، خودتان هستید که ضرر می‌کنید. «وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ» و خیلی زود الله پاداش شاکران را می‌دهد، کسانی که با وجود این سختی‌ها و از دست دادن‌ها شکرگزاری را رها نمی‌کنند، راه درست را رها نمی‌کنند، این آدم‌ها خیلی زود پاداششان را می‌دهد، اینها مورد تأیید هستند.

«وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّه كِتَابًا مُّؤَجَّلاً وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۵)

و امکان ندارد برای هیچ انسانی که بمیرد الّا به اذن الله و کتابی مشخص، نوشته شده‌ای، زمان‌بندی شده؛ و کسی که اراده کند پاداش دنیا، ما به او می‌دهیم و کسی که پاداش آخرت را بخواهد ما به او می‌دهیم، و به زودی انسان‌های شکرگزار پاداششان را می‌دهیم.

«وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّه كِتَابًا مُّؤَجَّلاً» و امکان ندارد برای هیچ احدی، برای هیچ انسانی وجود ندارد امکان ندارد که بمیرد الّا به اذن الله و کتابی مشخص، نوشته شده‌ای، معلوم شده، زمان‌بندی شده. یعنی مردن به همین راحتی نیست که آدم بمیرد. امکان ندارد که کسی بمیرد، هیچ موجود زنده‌ای امکان ندارد بمیرد مگر اول که الله اجازه‌ی مردن بدهد، دوم در همان زمان مشخص خودش باشد که بمیرد. هر انسانی که می‌میرد به این شکل است و شما اگر از مردن فرار می‌کنید موقع جنگ موقع مشکلات، پشت می‌دهید و می‌روید از ترس مردن، مردن به اذن الله است و زمانش هم مشخص شده. «وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ» و کسی که اراده کند پاداش دنیا، محصولات دنیا را بخواهد، دنیا را بخواهد، ما به او می‌دهیم. از مردن فرار می‌کند، وظایف و تکالیفش را رها کرده و چسپیده به دنیا، نیّتش قصدش اراده‌اش دنیا است. کسی که دنیا را بخواهد اشکال ندارد ما به او می‌دهیم. کسی که پاداش آخرت را بخواهد ما به او می‌دهیم از همان پاداش آخرت؛ و به زودی انسان‌های شکرگزار پاداششان را می‌دهیم، آن‌ها را پاداش خوب می‌دهیم که قصد آخرت دارند.

«وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۶)

و چه بسا پیغمبری که همراهش تعداد زیادی افراد مومن واقعی خداجو همراه آن پیغمبر جنگیده‌اند؛ چیزی که به آن‌ها رسید از مصیبت، سست نشدند آن‌ها؛ و ضعف از خودشان نشان ندادند و ذلّت را نپذیرفتند و الله انسان‌های صبور را دوست دارد.

و چه بسا از این پیغمبران، که زیاد اتفاق افتاده از پیغمبری که همراهش تعداد زیادی افراد مؤمن واقعی خداجو، خدایی، کمال یافته، رشد یافته، با ایمان بالا «رِبِّيُّونَ»، چه قدر بودند از پیغمبرانی که همراهشان تعداد زیادی از این آدم‌های کمال یافته با ایمان اعلا همراه آن پیغمبر جنگیده‌اند، منتها «فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ» چیزی که به آن‌ها رسید از مصیبت از شکست، سست نشدند آن‌ها. «لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» چیزی که در راه الله به آنان رسید، سستشان نکرد، احساس سستی و پوچی نکردند. «وَمَا ضَعُفُواْ» و ضعف از خودشان نشان ندادند. «وَمَا اسْتَكَانُواْ» و ذلّت را نپذیرفتند، خودشان را ذلیل نکردند. «وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ» و الله انسان‌های صبور را دوست دارد؛ از این‌ها یاد بگیرید.

«وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ» (آل‌عمران/۱۴۷)

و گفتارشان نبود جز این که پروردگارا! گناهان ما را ببخش، و این زیاده‌روی ما در کارهایمان را ببخش، و قدم‌های ما را محکم نگه دار و ما را بر قوم کافر نصرت بده.

و گفتارشان نبود در حین مصیبت، در اوج گرفتاری و شکست و هزیمت، صحبتشان جز این دیگر صحبتی نمی‌کردند، داد و فغان نمی‌کردند، شکوه و گلایه نمی‌کردند، صحبتشان فقط این بود: پروردگارا! گناهان ما را ببخش؛ دغدغه‌ی این را داشتند، دغدغه‌ی دنیا را نداشتند، و این زیاده‌روی ما در کارهایمان را ببخش، ما کم‌رسی کردیم خیلی زیاد، اسراف کردیم در حقّمان، در گناه، در کوتاهی‌ها، در تکالیفمان، این زیاده‌رویمان را در کارمان ببخش برایمان؛ و قدم‌های ما را محکم نگه دار در مسیر خودت و ما را بر قوم کافر نصرت بده، یاریمان بده؛ حرفشان این بود.

«فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» (آل‌عمران/۱۴۸)

پاداش دنیا به آنان داد و پاداش زیبای آخرت هم به آنان داد و الله انسان‌های نیکوکار را دوست دارد.

در نتیجه پاداش دنیا به آنان داد (همین دنیا). پاداش دنیا به آنان داد و پاداش زیبای آخرت هم به آنان داد. الله انسان‌های محسن، نیکوکار که همیشه الله را مدّ‌نظر قرار دارند، الله همچین دسته‌ای همچین مردمانی را دوست دارد.