«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا»(نساء/۶۰)

آیا ندیدی کسانی را که به تصور خودشان،  به آنچه به سوی تو نازل شده و به آنچه که قبل از تو نازل شده ایمان دارند. ولی برای حکمیت به سوی طاغوت می‌روند؛ در حالی که به آن‌ها امر شده که باید به طاغوت کفر ورزید. و شیطان می‌خواهد آن‌ها را در گمراهی دوری ببرد.

آیا دقت کردی! آیا ندیدی آن کسانی را که به تصور خودشان،  ایمان دارند به آنچه که به سوی تو نازل شده است(قرآن) و ایمان دارند به آنچه که قبل از تو نازل شده (به کتاب‌های آسمانی قبل) به گمان خودشان، به تصور خودشان این‌ها مرتب ایمان دارند. ولی «يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ» ولی موقع منازعه بین نیروی حاکمه(قوه حاکمه) و مردم، می‌روند چکار می‌کنند!«يَتَحَاكَمُوا» به حکمیت می‌گیرند، برای حکمیت به سوی طاغوت می‌روند. آیه قبل فرمود:«برای حکمیت به سوی الله و رسول بروید.»(متخصصین دینی) این‌ها را دیدی، توجه کردی که یک مجموعه هستند که دوست دارند برای حل و فصل منازعات به طاغوت ارجاع داده شود. طاغوت که دقیقا ضد دین است.«وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِه» در حالی که خودشان هم در همین قرآن، هم در کتاب‌های آسمانی قبل، امر شدند(به نظر خودشان به آن ایمان دارند) در همین کتابها به آن‌ها امر شده که باید به طاغوت کفر ورزید. به آن‌ها امر شده که به طاغوت کفر بورزند. فعالانه در مقابل طاغوت بایستند، با طاغوت مبارزه کنند. به نسبت طاغوت به آن کفر بورزند. با آن مبارزه کنند؛ این به آن‌ها امر شده، ولی این‌ها منازعات را به سوی طاغوت می‌برند. یک دولتی که مخالف دین اسلام و قرآن و پیامبر و مسلمانان است. می‌خواهند به آن‌ها مراجعه کنند تا آن‌ها بین ملت، حل و فصل کنند و آن‌ که چه کار انجام می‌دهد و آن که به منافع خودش و هر آنچه که دورتر و در تقابل بیشتر با دین اسلام و قرآن و پیامبر باشد را انجام می‌دهند. این‌ها به آن طاغوت مراجعه می‌کنند.«وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا» و شیطان می‌خواهد که آن‌ها را خیلی دور گمراه کند، آن‌ها را در گمراهی ببرد. و چنان آن‌ها را ببرد که در یک گمراهی دوری واقع شوند، دیگر آن‌ها یاران طاغوت و یاران شیطان می‌شوند. شیطان می‌خواهد جامعه هم شیطانی شود،از این نیروها استفاده می‌کند.

«وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا»(نساء/۶۱)

و وقتی که به آن‌ها گفته می‌شود، بیایید به سوی آنچه که الله نازل کرده، و آنچه که الله به سوی رسول نازل کرده است. منافقان را می‌بینی که به شدت از تو بازمی‌دارند.

وقتی که به آن‌ها گفته می‌شود، بیایید به سوی آنچه که الله نازل کرده، و آنچه که الله به سوی رسول نازل کرده است شما به جای طاغوت به سوی این‌ها بیایید. شما مسلمانید، به زعم خودتان ایمان دارید. شما به سمت کتاب خدا و آنچه که بر پیامبر(از فرموده‌هایش) نازل شده است.«رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ» همان منافقان را می‌بینی«يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا» به شدت از تو باز می‌دارند، نه خودشان می‌آیند و تا جایی که می‌توانند دیگران را از آمدن به سوی تو باز می‌دارند.

«فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا»(نساء/۶۲)

پس چگونه است هنگامی که مصیبتی به آن‌ها می‌رسد که خودشان باعث و بانی آن شدند، سپس به سوی تو می‌آیند. و به الله قسم می‌خورند که جزء قصد نیکی و خیر، اراده‌ای نداشتیم.

پس چگونه است آن حالتی، وقتی مصیبتی به آن‌ها می‌رسد این کارها را انجام می‌دهند. به سمت خدا و رسول نمی‌آیند. به سمت طاغوت می‌روند. چون اهداف دارند. منافعشان در آن است. ولی وقتی نقشه‌شان خراب شد و به مصیبتی دچار شدند؛ آن هم مصیبتی که خودشان با دست خود باعث و بانی آن شدند.«أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ» خودشان باعث و بانی آن شدند. حال به سمت تو می‌آیند «ثُمَّ جَاءُوكَ» حال دیگر از همه جا رانده و مانده، دیگر اگر بیش از این بروند منافعشان در خطر است. حال می‌آیند برای این که قضیه را درست کنند. لااقل شما را دیگر از دست ندهند. پیش تو می‌آیند.«يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ» به الله قسم می‌خورند. به الله قسم می‌خورند که «إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا» ما اراده نداشتیم، قصدمان نبوده الا قصد نیکی داشتیم و می‌خواستیم قضیه را جمع کنیم. قضیه را حل و فصل کنیم. قصدمان خیر بود که این کار را کردیم و به سمت طاغوت رفتیم. می‌خواستیم این منازعات، هر چه زودتر تمام شود، کشمکش‌ها به پایان برسد؛ به این خاطر، ما سمت آن‌ها رفتیم. آن‌ها که به منافع خودشان نگاه می‌کنند. و یک زمانی امکان دارد در پشتیبانی از نیروی حاکمه،منفعت خودشان را ببینند؛ در پشتیبانی آن، ملت را تار و مار می‌کنند یا امکان دارد منفعتشان را با ملت ببینند؛ به پشتیبانی ملت، آن قدرت حاکمه را نابود می‌کنند. می‌گویند:«ما که رفتیم و با آن‌ها همکاری کردیم، هدفمان خیر بوده است. می‌خواستیم حل و فصل شود، این منازعه جمع و جور شود.

«أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا»(نساء/۶۳)

این‌ها کسانی هستند که الله می‌داند که چه در دلهایشان می‌گذرد. پس از آن‌ها درگذر، و آن‌ها را موعظه بده. و برای آن‌ها در وجودشان گفتاری رسا بگو.

این‌ها کسانی هستند که الله می‌داند که چه در دلهایشان می‌گذرد. نیتشان چه بوده! خدا خوب خوب می‌فهمد که در دلهایشان چه بوده است «يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ» حالا از آن‌ها در گذر. ولشان کن. با وجود این کار خطرناک، حرکت خطرناک، با این وجود از آن‌ها در گذر. و إلا می‌توانست بگوید: «آن‌ها را بکش، آن‌ها را را زندانی کن.» قرآن اجازه کشتن آن‌ها را نداده است. از آن‌ها درگذر.«وَعِظْهُمْ» و آن‌ها را اندرز بده، موعظه بده، آن‌ها را متوجه کن. «وَقُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا» و بگو برای آن‌ها در وجودشان قولی رسا، گفتاری رسا و واضح در وجودشان بگو یعنی چنان بگو که در وجودشان نفوذ کند. روانشناسانه با آن‌ها چنان صحبت کن تا آن‌ها متوجه اشتباهشان شوند، و دیگر این راه را ادامه ندهند.

«وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا»(نساء/۶۴)

و ما هیچ رسولی را نفرستادیم، الا که به اذن الله اطاعت شود. و اگر آن‌ها آن زمانی که در حقشان ظلم کردند، به سمت تو می‌آمدند. پس از الله طلب بخشش می‌کردند، و رسول هم برایشان طلب مغفرت می‌کرد. قطعا الله را بسیار توبه پذیر مهربان می‌یافتند.

«وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ» و ما هیچ رسولی را نفرستادیم، الا که به اذن الله اطاعت شود.«وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا» و اگر آن‌ها آن زمانی که، با رفتن به سمت طاغوت‌های بی‌رحم در حقشان ظلم کردند. اگر آن‌ها آن زمانی که در حقشان ظلم کردند. اگر به سمت تو می‌آمدند. و از الله طلب بخشش می‌کردند. و رسول هم برایشان طلب مغفرت می‌کرد قطعا الله را بسیار توبه‌پذیر مهربان می‌یافتند. خدا آن‌ها را(با وجود این حرکت خطرناک) تحویل می‌گرفت.

«فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا»(نساء/۶۵)

قسم به پروردگارت ایمان ندارند تو را به حکمیت بپذیرند؛ در آنچه که بین آن‌ها از مشاجره اتفاق می‌افتد. سپس در دلشان احساس سنگینی نکنند در آنچه که حکم کردی و کاملا تسلیم شوند!

«فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ» قسم به پروردگارت ایمان ندارند تو را به حکمیت بپذیرند«فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ» در آنچه که بین آن‌ها از مشاجره و منازعه اتفاق می‌افتد

«ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ» بعد هم در دلشان، در وجودشان احساس سنگینی و فشارنکنند با دل رضا حکمیت تو را بپذیرند«مِمَّا قَضَيْتَ» آنچه که تو حکم کردی و قضاوت کردی با تمام وجود حکم تو را پذیرا باشند چه به نفعشان و یا به ضررشان باشد «وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا» و کاملا تسلیم شوند در مقابل قضاوت و حکمیت تو ای پیامبر، صفحاتی که دارد از یک جنبه بسیارمهم و سرنوشت‌ساز دارد جامعه را هدایت می‌دهد، دارد جامعه را از مشکلاتی که امکان دارد اگر از آن مخمصه راه برون‌رفت پیدا نکند سال‌های سال در آن جامعه فقط ناامنی و بی استقراری باشد و امکان دارد سال‌های سال فقط آدم در آن جامعه تلف شود، استعدادها از بین برود،  در حق بینوایان، کودک، زن، پیران، مردم ضعیف و بدبخت جامعه ظلم و ستم شود آن‌ها را به فلاکت بیندازد؛ اگر از آن مشکل و اختلاف بیرون نروند. این آیه دارد راه نجات و برون رفت را جلو پای بشر می‌گذارد و این خودش قرآن حکیم است و خدای رحیم که با رحمتش و با حکمتش این‌ها را به بندگانش نشان می‌دهد. حال دیگر آن بندگان خودشان هستند که راه خدا یا غیر از این راهها را می‌روند.