صفحه ۱۱۷

«أَعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ»

پناه می‌برم به الله از شر شیطان رانده شده

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ»(‌‌مائده‌/۵۱)

ای کسانی که ایمان آوردید شما یهود و نصارا را به‌ عنوان دوست و هم‌پیمان نگیرید‌، بعضی از آن‌ها دوست و هم‌پیمان یکدیگر هستند‌ ‌و کسی که آن‌ها را به عنوان دوست‌ و هم‌پیمان‌ بگیرد پس خودش از آن‌ها است‌ بدون شک که الله‌ قوم ظالم را هدایت نمی‌دهد.

بعد از چندین آیه که درمورد یهود و نصاری و بیان واقعیت حال‌شان‌ و موضع‌شان در مقابل خدا و دین اسلام و قرآن‌ خواندیم الان دارد می‌گوید که شما الان آن‌ها را شناختید پس‌ هیچ‌ وقت یهود و نصارغ را به عنوان دوست و پشتیبان نگیرید. بحث اولیاء‌ یعنی حامی هم‌‌ بودن‌، از هم حمایت‌ کردن‌، از روی دوستی با هم پیمان‌‌ داشتن‌، موقع مشکلات‌، به داد هم‌‌رسیدن‌‌ و در کل حالا با این توجه که خودمان انسان هستیم‌، نیازمند هستیم‌، هر کسی در زندگیش ضعفی دارد؛ هم به صورت فرد و هم به صورت جمعی‌ حتی یک دولت‌، حتی یک کشور‌، انسان‌ها در ضعف هستند‌، یعنی به صورت طبیعی برای انسان‌ها‌ پیش می‌آید و برای اینکه ضعف‌شان را جبران کنند باید از دیگران کمک بخواهند تا اینجا طبیعی است‌ ولی حالا  می‌گوید: «شما از هر کس کمک می‌خواهید از یهود و نصارا کمک نخواهید چون این‌ها دوست شما نیستند‌، همان‌ جایی که از آن‌ها کمک می‌خواهید دقیقاً همان‌ جاها‌ یا مستقیم به خودتان ضربه می‌زنند‌ یا از شما به عنوان یک خنجر‌ برای از بین بردن آن یکی‌ مجمو‌عه‌ی برادران خودتان از مسلمان‌ها‌ استفاده می‌کنند شما فقط آلت دست آن‌ها می‌شوید پس به هیچ عنوان آن‌ها را به دوستی نگیرید.»

«‌فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَىٰ أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ ۚ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ»(مائده‌‌/‌۵۲)

اما تو می‌بینی کسانی‌ که در دل‌شان مرض است که باسرعت، با عجله‌ در بین آن‌ها می‌روند و می‌گویند: «ما می‌ترسیم که حوادث زندگی‌ بر سر ما‌ در بیاید و ما را در بر‌ بگیرد پس امید است که الله‌‌ فتح یا امری از جانب خودش‌ را بیاورد‌.» درنتیجه آن‌ها‌ به آنچه که درون خودشان مخفی می‌کردند‌ نادم و پشیمان شوند.

«فَتَرَي الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسارِعُونَ فيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشي‏ أَنْ تُصيبَنا دائِرَةٌ» اما تو می‌بینی کسانی که در دل‌شان‌ مرض است که با سرعت‌، با عجله‌، در بین آن‌ها می‌روند، سریع می‌خواهند بروند با آن‌ها  ارتباط برقرار کنند‌ می‌گویند ما می‌ترسیم که «أَنْ تُصيبَنا دائِرَةٌ» ما می‌ترسیم که حوادث زندگی‌ بر سر ما‌ در بیاید و ما را در بر‌ بگیرد؛ فردا یک مشکلی پیش می‌آید‌، ما نیاز داریم که از ما حمایت کنند‌ خصوصاً کسانی که از نظر قدرت سیاسی‌، قدرت مالی‌، برنامه ریزی‌ و از هر نظر‌، برتر هستند ما می‌خواهیم که آن‌ها‌ به عنوان حامی ما‌ باشند‌ که یک موقع در دنیا اگر با مشکلی مواجه شدیم‌ آن‌ها بیایند و به دادمان برسند‌، دلیل آن‌ها‌ این است به همین خاطر سریع می‌روند با آن‌ها‌ هم‌پیمان می‌شوند و الان این قضیه‌ای که در دنیا‌ وجود دارد، یکی از آیات قرآن که متأسفانه خیلی از دول‌، دولت‌های اسلامی‌ به آن عمل نمی‌کنند همین آیات است که در این دو صفحه می‌خوانیم‌؛ ارتباطات دیپلماسی‌ برقرار می‌کنند‌ و قشنگ این آیات در مورد همین روابط دیپلماسی‌ دارد صحبت می‌کند که با یهود و نصارا شما نیایید روابط دوستانه برقرار کنید‌؛ از نظر روابط بین الملل و بهانه‌‌ آن‌ها همین است که ما یک موقع نیازمان می‌افتد و محتاج این‌ها می‌شویم پس قبل از این‌که آن‌‌ روز برسد ما الان‌ با آن‌‌ها‌ ارتباط‌مان را محکم کنیم. «يَقُولُونَ نَخْشي‏ أَنْ تُصيبَنا دائِرَةٌ» «دائِرَةٌ» یعنی مصیبت وحوادث تلخ. «فَعَسَي اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلي‏ ما أَسَرُّوا في‏ أَنْفُسِهِمْ نادِمينَ» پس امید است که الله‌ فتح یا امری از جانب خودش‌ را بیاورد‌ در نتیجه آن‌ها‌ به آنچه که درون خودشان مخفی می‌کردند نادم و پشیمان شوند‌، این‌ها می‌روند به این بهانه‌ها‌، به این دلیل‌ها روابطشان را محکم می‌کنند و بعد امید است که خداوند فتح ایجاد کند‌ یعنی آن قدرت یهود و نصاریا به عنوان قدرت برتر‌ که تکیه‌گا‌هشان قرار دادند‌ امکان دارد که خداوند فتح بیاورد و اصلاً آن‌ها‌ قدرت‌شان برچیده شود حالا می‌خواهند به چه کسی تکیه کنند؟ به قول معروف‌، سرشان بدون کلاه‌ می‌ماند‌، دست‌شان خالی می‌ماند‌ و پشیمان می‌شوند؛ ما این همه عمر‌، این همه وقت‌‌، این همه باج دادیم‌، هزینه کردیم که ارتباطمان محکم باشد و به داد ما‌‌ برسند ‌حالا خودشان چیزی نیستند، گرفتار شدند و موقعیت‌ها از آن‌ها گرفته شد. «أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ» یا امکان دارد یک مسئله دیگر پیش بیاید و آن قدرت و مکنت سیاسی و اجتماعی و برنامه‌ریزی‌شان از بین برود همان‌هایی که قرار است پشتیبان‌شان باشند و دست آخر‌‌ این‌هایی که این همه تلاش کردند‌، آن‌هایی که در دل‌شان مرض است‌، دل‌شان ناسالم است‌، آخر دست‌شان خالی بماند و بعد بر کرد‌ه خود پشیمان شوند که ما هیچ چیز‌ حاصل نکردیم.

«وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا أَهَٰؤُلَاءِ الَّذِينَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ ۙ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ ۚ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خَاسِرِينَ»(‌مائده‌/۵۳)

کسانی که ایمان واقعی دارند می‌گویند: «آیا این‌ها‌، همان کسانی هستند که به الله قسم‌های سخت و محکم می‌خوردند. خیلی سخت و محکم قسم می‌خوردند که این‌ها با شما هستند‌، اعمال‌شان تباه شد و خسارت‌ دیده شدند.

و می‌گویند آن روزی که فتح برسد‌ یا آن روزی که الله‌ یک مسئله‌ای را پدید بیاورد و در نتیجه قدرت و مکنت آن‌ها از بین برود‌ حالا بعد از اینکه از بین رفتند و همه چیز تمام شد حالا اینجا می‌گویند کسانی که ایمان واقعی دارند می‌گویند: «آیا این‌ها‌ همان کسانی هستند که به الله‌ قسم می‌خوردند آن هم قسم‌های سخت و محکم «جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ» خیلی سخت و محکم قسم می‌خوردند که «إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ» که این‌ها با شما هستند‌ یعنی منافقان‌، این‌هایی که در دل‌شان مرض است با شما مؤمنان هستند‌ حالا که دیگر همه چیز واضح شد، پرده‌ برداشته شد، حالا که قدرت آن‌ها از بین رفت، واضح شد که چه روابطی‌ قبلاً مخفیانه با هم برقرار کردند، حالا که همه چیز‌ لو رفت مؤمنان می‌گویند: «واقعاً این‌ها‌ این همه قسم می‌خوردند که ما با شما هستیم‌، ما مؤمنیم، ما با آن‌ها رابطه دوستانه نداریم‌، ما پایبند دین خدا و قرآن خدا هستیم که گفته با آن‌ها روابط برقرار نکنید‌، قسم‌های محکم می‌خوردند‌ حالا این شد نتیجه‌ که اینقدر از نزدیک با همدیگر‌ تبادل منافع‌ داشتند؛ رسوا می‌شوند. «حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ» اعمال‌شان تباه شد‌، تمام تلاش‌‌هایشان از بین رفت‌، هم در دنیا و هم در آخرت. «فَأَصْبَحُوا خَاسِرِينَ‌» و خسارت دیده شدند، کاملاً متضرر شدند.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ»(‌‌مائده‌/‌۵۴)

ای کسانی که ایمان آوردید هرکس از شما از دین خود مرتد شود‌ به زودی الله قومی را می‌آورد که آن‌ها را دوست دارد و آن‌ها نیز الله را دوست دارند‌‌ و  نسبت به مؤمنان خیلی متواضع هستند و نسبت به کافران بسیار سخت‌گیر هستند‌، در راه خدا جهاد می‌کنند، از سرزنش هیچ‌ سرزنش کننده‌‌ای هم نمی‌ترسند‌، این است فضل الله به هر کس بخواهد می‌دهد‌ و الله‌ بسیار وسعت‌گر‌ و بسیار دانا است.

ای کسانی که ایمان آوردید هر کس از شما مرتد شود، مخفیانه‌، زیر تا زیر، ایمانش را از بین ببرد و در دلش کافر شود و بعد بیاید کفرش را از کفر قلبی به کفر عملی تبدیل کند، اگر شما مرتد‌‌ شد‌ید‌  پس در آینده الله‌ قومی را در مقابل شما‌یی که مرتد شد‌ید پدید می‌آورد، «فَسَوْفَ» پس در آینده، «يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ» الله‌‌ قومی را می‌آورد، «يُحِبُّهُمْ» الله‌ آن‌ها را دوست دارد، «وَيُحِبُّونَهُ» و آن‌ها نیز الله را دوست دارند، الله آن‌ها را دوست دارد‌ آن‌ها نیز الله را دوست دارند‌، رابطه دوستانه بین الله و بندگان مؤمن‌، دو طرفه (این یک خصلت. یا دو خصلت) خدا آن‌ها را‌، آن‌ها‌ خدا را، «أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ» و نسبت به مؤمنان خیلی متواضع هستند‌، کم نفس هستند (این سه خصلت)، «أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ» و نسبت به کافران‌ بسیار سخت گیر‌، محکم‌، استوار و جدی هستند (این چهار خصلت)، «يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» در راه الله جهاد می‌کنند‌، محکم با آن مرتدین مقابله می‌کنند (این پنج خصلت)، «وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ» از سرزنش هیچ سرزنش کنند‌‌ه‌ای هم نمی‌ترسند‌، هیچ واهمه‌ای از زبان دیگران ندارند‌، کار خودشان را محکم انجام می‌دهند در مقابل‌شان می‌ایستند‌‌ و نمی‌گذارند که آن مرتدان بیایند در جامعه آشوب ایجاد کنند و جامعه‌ی مسلمان‌ها را متزلزل کنند‌؛ الله این گروه را پدید می‌آورد. «ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ»   فضل الله‌ این است که به هر کس بخواهد می‌دهد، «وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» و الله بسیار وسعت‌گر است‌، فضلش بسیار وسیع است‌ که به همه کس، هر کس بخواهد‌ می‌رسد‌ و بسیار دانا است می‌فهمد که چه کسی‌ لیاقتش را دارد تا فضلش را به او بدهد. این قضیه یک پیش‌بینی بود که قرآن بیان کرد‌ و مثل روز روشن آن صحنه را جلو چشم‌ مسلمانان آورد وقتی که پیامبر‌ صل‌ الله‌‌ علیه‌ وسلم از دنیا رفت‌ یعنی چند مدت‌، مدت‌ طولانی‌ بعد از نزول این آیات‌، خیلی از قبایل‌ مرتد شدند وخواستند جامعه را به آشوب بکشند‌، شمشیر کشیدند‌، جنگ راه انداختند و در مقابل آن‌ یاران پیامبر‌ صل‌ الله‌ علیه‌‌ وسلم‌ این خصلت‌ها‌ را داشتند، خدا را دوست داشتند‌، خدا آن‌ها را دوست داشت‌، متواضع بودند، بر کافران سخت‌گیر بودند‌، در راه خدا هم مجاهد بودند‌، از سرزنش هیچ‌کس هم هر چیزی بگوید نمی‌ترسیدند‌، حرف‌های دیگران در آن‌ها اثر نداشت‌، در مقابل‌ آن‌ها‌ ایستادند و نگذاشتند که جامعه‌ دچار تشنج شود و قشنگ جامعه را بر همان مسیری که خود پیامبر‌ آن را مدیریت می‌کرد به همان وضعیت بر‌گرداندند؛ به یک جامعه‌ی پایه‌دار و این اولین بار بعد از پیامبر‌ اتفاق افتاد چون زمان خود پیامبر‌ کسی مرتد نشد‌ و این آیه بعد از پیامبر اجرا شد، «فَسَوْفَ» هم همین صحبت را دارد که در آینده این اتفاق می‌افتد و در آخر هم مثلاً در مقابل مرتدان عیسی مسیح‌ ‌علیه السلام  می‌آید و دوباره‌، همین کار‌ها را انجام می‌دهد‌،  جامعه را به ثبات و اقتدار می‌رساند. ما‌بین خلیفه اول بعد از پیامبر و تا عیسی به‌عنوان آخرین رهبر‌ به آن شکل‌ قدرتمند‌‌، دیگر در ما‌بین‌، این‌‌ هم‌، خیلی اتفاقات در تاریخ می‌افتد که شامل همه‌ی این‌ها می‌شود. آن اول و آن هم آخری و در وسط هم ممکن است خیلی حوادث‌ شبیه به آن‌ حالا کم‌تر‌، یک مقدار پایین‌تر از آن‌ پیش بیاید.

«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»(‌مائده‌/‌۵۵)

همانا‌ ولی شما‌، دوست و حامی شما‌ الله است و رسول او‌ و کسانی که ایمان آوردند‌؛ آن کسانی که دائما‌ً نماز را بر پا‌ می‌دارند و دائما‌ً زکات را می‌دهند در حالی‌که متواضع هستند (در حالی که فرمانبر هستند و از صمیم قلب نماز‌ها را می‌خوانند و زکات می‌دهند.)

چون آیات قبل بیان فرمود که: «شما یهود و نصارا را‌ به عنوان حامی‌، دوست‌ و پشتیبان نگیرید.» پس چه کسی را بگیرید؟ این آیه می‌فرماید که: «دوست و حامی شما‌ الله و رسول او است و مؤمنان. شما از غیر مؤمنان‌ به عنوان حامی نگیرید‌ جایگزین او‌ همین مؤمنان‌، جامعه‌های اسلامی‌، کشورهای اسلامی است. شما‌، باید با هم‌، حامی هم‌، باشید‌، پشتیبان و دوست هم‌ باشید‌، فقط مؤمنان‌.» چه مومنانی‌؟ مؤمنانی که نماز می‌خوانند‌ نه فقط به ادعا‌، مؤمنانی که زکات می‌دهند که هیچ‌ وقت‌ از نماز‌ جدا نمی‌شود‌، حمایت‌های اقتصادی جامعه‌ زکات می‌دهند‌، خیلی وقت‌ها به خاطر خودنمایی‌، ما نماز سیاسی یا زکات سیاسی‌، کمک‌های مالی‌ سیاسی‌ هم داریم‌ که خیلی وقت‌ها‌ برای منافع سیاسی‌ این کار را انجام می‌دهند ولی می‌فرماید: «وَهُمْ رَاكِعُونَ» برای الله‌ و متواضعانه و خالصانه‌ این کارها را انجام می‌دهند‌، آن‌ها می‌توانند حامی شما باشند و الا منافقان هم نماز می‌خوانند‌، منافقان هم کمک می‌کنند‌، صدقه می‌دهند‌، زکات‌ می‌دهند‌، کسانی که خالصانه و خاضعانه، زکات می‌دهند. چون «رَکَعَ» یعنی خاضع شد‌، یعنی متواضع شد و از صمیم قلب این کار‌ها را انجام داد‌، از روی دوست داشتن‌، نماز می‌خواند و زکات می‌دهد‌، خیلی وقت‌ها هم به زور از کسی‌ مثل مالیات‌، مثلاً از کسی گرفته می‌شود و دوست ندارد، از صمیم قلب زکاتش را می دهد‌ این‌ها دوست و یاری‌گر شما‌ هستند.

«وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ»(‌مائده‌/‌۵۶)

و کسی که الله و رسولش و کسانی که ایمان دارند‌ را به دوستی بگیرد‌ پس همانا که حزب الله‌، گروه الله‌، آن حامیانی که در صف الله‌ هستند بدون شک‌ که آن‌ها‌ همان غالب‌ وپیروزمند هستند.

چون در ادامه‌ی همان مرتدان‌ و در مقابل آن‌ها‌ چه کسانی ایستادند؟ همین‌: «وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ» آیه پنجاه‌وپنج و همان‌ها هم غالب شدند «فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ» در ادامه همان آیه پنجاه‌وچهار و پنجاه‌وپنج دارد بیان می‌کند، که الله به این‌ها وعده داده و همه جا‌ غالب می‌شوند‌ زمانی که ‌مؤمنان واقعی شوند.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ‌»(‌مائده‌/‌۵۷)

ای کسانی که ایمان آوردید شما‌، کسانی که دین شما را‌ به مسخره و بازی می‌گیرند‌ از کسانی که به آن‌ها از قبل شما‌ کتاب داده شده است وهمچنین کافران‌ را به عنوان اولیاء‌ نگیرید‌ و از الله بترسید‌ اگر شما‌ واقعاً مؤمن هستید.

ای کسانی که ایمان آوردید شما‌، کسانی که‌ دین شما را‌ به مسخره و بازی می‌گیرند‌ از کسانی که به آن‌ها‌ کتاب داده شده است (از قبل‌ شما‌ و همچنین کافران‌) به عنوان اولیاء‌ نگیرید، مجدد دارد تکرار می کند‌ از بس که این حکم‌، احتمال انجام ندادنش هست‌، احتمال زیر پا‌ گذاشتن این حکم هست‌ به خاطر منافع سیاسی‌، به خاطر قدرت‌های شخصی‌، حفظ قدرت‌، درون شخص‌ یا گروهی‌، و امکان دارد به خاطر منافع‌ خودشان این کار را انجام دهند‌، دارد تکرار می‌کند؛ شما نگیرید‌ آن کسانی که میانه خوبی با دین شما ندارند‌، دین‌تان را به بازیچه و مسخره می‌گیرند «هُزُوًا وَلَعِبًا» از اهل کتاب،  «وَالْكُفَّارَ» و غیر اهل کتاب‌، سایر ملت‌ها‌ که کافر هستند‌، مسلمان نیستند‌، آن‌ها را به دوستی نگیرید. «وَاتَّقُوا اللَّهَ» از الله بترسید‌، تقوای الله داشته باشید‌، اگر شما‌ واقعاً مؤمن هستید.